Eshitish sezgilarining fizik sababi 1 Mavzu: Eshitish sezgisi va idroki. Reja

---

Eshitish sezgilarining fizik sababi 

1 

 

 

Mavzu: Eshitish sezgisi va idroki. 

Reja: 

1)   Eshitish sezgisi to’g’risida tushuncha. 

2)  Tovushlarni eshitish. 

3)  Eshitish sezgilarining fizik sabablari 

Eshitish  sezgilari  tovushlarni  sezishdan  iboratdir.  Tovushlar  musiqiy 

lovtishlarga  (ashula  tovushi,  cholg‘u  asboblarining  tovushi)  va  shovqinli 

tovushlarga  (taraq-turuq,  tars-turs,  sharaq-shuruq,  taqir-tuqur  va  boshqa  shu  kabi 

tovushlarga) bo‘linadi. 

Tovushlar  oddiy  va  murakkab  tovushlarga  ham  bo‘linadi.  Oddiy  tovushlar 

tonlar (yoki mikrotovushlar) deb ataladi, masalan, kamertonni jaranglatganimizda 

tonni  sezamiz.  Ohangli  tovushlar  murakkab  tovush  bo'lib,  ular  bir  necha  tondan 

tarkib  topadi.  Shu  tonlardan  biri  asosiy  ton  bo’lib,   tovushning  balandligini  va 

kuchini belgilab beradi, boshqalari birga qo‘shiluvchi tovushlar bo'lib, obertonlar 

deb  ataladi.  Obertonlar  turli  asboblardan,  masalan,  royal,  skripka,  gitaradan 

chiqadigan  bir  xil  balandlikdagi  tovushlarning  o‘ziga  xosligini  belgilaydi. 

Tovushlarning ana shu tariqa o'ziga xosligi tembr deb ataladi. 

Nutq  tovushlari  ohangli  tovushlar  (asosan,  unli  tovushlar)  bilan  shovqinlardan 

iborat  (shovqinlarda  undosh  tovushlar  ko'proq  bo'ladi).  Eshitish  sezgilari  organi 

quloq bo’lib, u uch qismdan: tashqi quloq, o‘rta quloq va ichki quloqdan iboratdir.