Ёш тадбиркорлар учун иш дафтари

5W ёҳуд Who? What?
 
When?
 
Where?
 
Why? жуфтлиги 

1. Ким? 
Мен сизнинг бизнесингизнинг асосий мақсадларидан бири одамларингизни 
сотаётган нарсангизни олишларига жалб қилишдир, деган ваҳшиёна тахмин 
қиламан. Тўғри? Бирор хизматни ёки маҳсулотни сотаётганингиздан қатъи 
назар, ушбу битимнинг бошқа томонида сизга пулни топширишни 
истайдиган киши бор. 
 
Аммо у ким? Сизнинг идеал мижозингиз ёки мақсадли бозорингизни 
аниқладингизми? Мижоз шахсларини яратиш ҳақида ҳеч ўйлаб кўрганмисиз? 
Агар сиз қайси турдаги мижозларни хоҳлаётганингизни билмасангиз, уларни 
топишда қийналасиз. 

Бизнесингизни бошлашдан олдин қилишингиз керак бўлган биринчи 
нарсалардан бири бу сизнинг идеал мижозларингиз кимлигини аниқлашдир. 
Булар сизнинг бизнесингизни охирига этказадиган ёки бузадиган одамлардир, 
шунинг учун кимга хизмат қилишни хоҳлаётганингизни аниқлашга вақт 
ажратинг. Сизнинг идеал мижозларингиз сизни энергия билан 
таъминлайдиганлар (ҳаётни ўзингизнинг ҳаётингизга сингдирмаслик), сизга 
ёрдам беришга хурсанд бўлган одамлар (електрон почта орқали кўзингизни 
юммаслик), сизни илҳомлантирадиган одамлар бўлади.
 
2. Нима? 
 
Тасаввур қилинг, сиз бир зиёфатда ўтирибсиз ва сиз янги одам билан 
танишасиз. Исмларни алмашгандан сўнг, сиздан: "Сиз нима қиляпсиз?" Деб 
сўралиши мумкин. Сизда яхши жавоб борми? Мен веб-ишлаб чиқарувчиман, 
деб жавоб берганимда, одамларнинг кўзлари чақнаб кетди ва улар 
сўраганидан афсусдалар. Бунинг ўрнига мен: "Мен кичкина ғишт ва қоришма 
чакана сотувчиларга веб-сайтлар яратиб, ижтимоий тармоқлардан қандай 
фойдаланишни ўргатиш орқали ўзларини онлайн равишда яратишга ёрдам 

---

бераман" деб жавоб берсам нима бўлади? Бу жуда яхши жавоб, тўғрими? 
Мен кимга хизмат қилишимни, қандай хизматни таклиф қилишимни ва бу 
ҳақда қандай ишлашимни аниқ айтдим. 
 
Сиз нимани таклиф қиласиз? Таклиф қилаётган нарсангизни аниқлашдан 
ташқари, сиз таклиф қилмайдиган нарсалар ҳақида ўйлаб кўришни фойдали 
деб топдим. Сизнинг "таклиф қилмайдиган" нарсаларингиз одатда ёрдамчи 
(яъни мен одамларга ўз веб-сайтларини ўрнатишда ёрдам бераман, мен уларга 
электрон почталарини созлашларида ёки умумий техник ёрдамни таклиф 
қилишларида ёрдам бермайман). Ушбу таклиф қилмайдиган нарсалар ҳақида 
баланд овозда гаплашиш шарт эмас, лекин сизнинг таклифларингиз атрофида 
ушбу ақлий чегаралар сизга имкониятларга қачон «ҳа» ёки «йўқ» деб айтишни 
билишга ёрдам беради.