Ёруғлик нурининг модда билан ўзаро таъсири ва бу таъсир натижасида ёруғлик энергиясининг модда атомлари электронларига узати-лиш ҳодисаси фотоэлектр эффект ёки қисқа қилиб фотоэффект дейи-лади

1 BOB. QUYOSH ENERGIYASINI ELEKTR ENERGIYASIGA AYLANTIRISHNING FIZIK ASOSLARI.
1. QUYOSH NURLANISHINING XUSUSIYATLARI.

1. 
   QUYOSHNING NURLANISHI.
   

Quyoshni gigant termoyadro reaktoriga qiyoslash mumkin. U mutlaq qora qattik jismga o‘xshab 6000S haroratda energiyasini nurlantiradi. Bu nurlanishning manbai termoyadro reaksiyasidir. Har soniyada taqriban 6 10¹¹ kg vodorod quyosh qa’rida geliyga aylanadi. Natijada massalar defekti 4 10³ kg teng bulib, E=mc² tenglamaga asosan ajralib chiqayotgan energiya 4 10²º Joulga tengdir. Ajralib chiqayotgan energiya asosan elektromagnit tul=inlar ko‘rinishida bulib nurlanishning asosiy qismi 0,2-3 mkm oralikdadir. quyoshning to‘liq massasi hozirgi kunda taqriban 2 10³º kg bo‘lib, u uzluksiz 10 mlrd. yil davomida turishi mumkin.

Er quyosh atrofida elliptik orbitada xarakatlanadi. quyoshning diametri taqriban 1,39 10⁹ metrga teng. Bir astronomik birlikka teng masofadagi (1 a.b.=1,496 10⁸ m, taqriban 150 mln.km) quyosh nurlariga perpendikulyar joylashgan yuzadagi energetik yoritilganlik, quyosh doimiyligi (q.d.) deyiladi. q.d. kattaligi 1353 Vt/m² ga teng. Yil davomida Er-quyosh orasidagi masofa o‘zgarishi q.d.ni +0,34 gacha o‘zgarishiga olib kelishi mumkin.

Qiyoslash uchun quyidagi jadvalda quyosh tizimidagi planetalar orbitalarida quyosh nurlanishi oqimining zichligi q.d. qismlarida keltirilgan.

Planetalar	Planeta–Er orasidagi o‘rtacha masofa	Er sutkalarida yil davomiyligi	quyosh nurlanishi oqimining zichligi +.d. mVt/sm^2
Merkuriy	57,91 10^6 km	88	6,67 903
Venera	108,21 10^6 km	225	1,91 258,6
Er	149,6 10^6 km	365	1,00 135,3
Mars	227,94 10^6 km	687	0,4367 58,28
YUpiter	778,3 10^6 km	4333	0,037 5,0
Saturn	1427 10^6 km	10760	0,011 1,49