OILA: Bola rivojlanishi uchun eng yaxshi joy - bu oila. Bu dunyoga kelgach bola yashab ketish va rivojlanish uchun eng kulay sharoitni ta’minlovchi muxitga muxtoj bo‘ladi. Bunday sharoit kachonki bola oilaviy muxitda yashasa va doimo yonida bo‘luvchi — ota-onasi, qarind shlari, vasiylari - u xakda g‘amxo‘rlik qiladigan odamlari bo‘lgan xoldagina yaratilishi mumkin. Bolaga doimiy e’tibor va g‘amxo‘rlik, oila a’zolari orasidagi yaqin va iliq munosabatlar unga o‘zini kerakli, ximoyalangan va o‘z-o‘ziga ishonchni xis kiladigan muxitni yaratadi. Bola oilada uning jismoniy, xissiy va intellektual rivojlanishi uchun xayotiy zaruriyat xisoblanuvchi — ozuqa, boshpana, g‘amxo‘rlik, e’tibor, uni qanday bo‘lsa shundayligicha tushunish va qabul qilish oilada bo‘ladi. Oilada bola shaxsi shakllanadi, o‘zi, fe’l-atvori, xayotga munosabati xaqidagi tasavvurlari yig‘iladi. Boshqa xech bir sharoit bolaning rivojlanishi uchun oila kabi ijobiy bo‘lmaydi. Afsuski, rivojlanishida o‘ziga xosligi bo‘lgan yoki nogiron ko‘pgina bolalarning ota-onalari ularning farzandlari uchun ixtisoslashtirilgan muassasalar - bolalar uylari va internatlarda bo‘lish yaxshi, deb xisoblaydilar. - Afsuski, rivojlanishida o‘ziga xosligi bo‘lgan yoki nogiron ko‘pgina bolalarning ota-onalari ularning farzandlari uchun ixtisoslashtirilgan muassasalar - bolalar uylari va internatlarda bo‘lish yaxshi, deb xisoblaydilar.
- SOG‘LIQ: Sog‘lom bo‘lish xar qanday bola uchun muxim. Rivojlanishida buzilishi bo‘lgan bola yaxshi sog‘likka ega bo‘lishi mumkin va kerak. Biz yana bir karra boshqalardan farqli bolalarning ota-onalarini o‘z farzandlarini “kasal” deb atamaslikka chakirishni istardik. Rivojlanishning buzilishi - bu garchi bunday buzilishlar ba’zida qandaydir kasallik tufayli yuzaga kelsa-da kasallik emas. Boshqalardan farqli bola barcha boshqa bolalar kabi uning salomatligi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qilishlariga muxtoj. Keling, buning uchun nimalar zarurligiga qisqacha to‘xtalib o‘tamiz.
Sog‘lom ovqatlanish: Agar rivojlanishida o‘ziga xos xususiyati bo‘lgan bolada qozuqaga to‘g‘ri kelmasligi xaqida xech qanday belgi yoki cheklov bo‘lmasa, unda bolaning ovqatlanishi barcha oddiy bolalar kabi bo‘lishi zarur. Rivojlanishida buzilishi bo‘lgan bola uchun ona suti, ayniksa, muxim, chunki u bolaning barcha yo‘nalishlar bo‘yicha rivojlanishiga ko‘maklashadi. Ko‘pincha boshqalarga o‘xshamagan bola infeksiyaga xiyla beriluvchan va yuqori ozuqaviy qimmatga ega bo‘lgan ovqatga muxtojdirlar. Bu xolda, ayniksa, ozuqaviy moddalarni o‘zlashtirishida qiyinchiligi bo‘lgan bolada tarkibi bo‘yicha noyob va yuqori xazm bo‘ladigan ona suti uning uchun xayotiy zarur bo‘lib qoladi. Bolani emizish nafakat gudakning jismoniy sog‘ligini, balki uning intellektual va xissiy rivojlanishini ta’minlaydi. So‘rish davomida bola labi, tilini o‘zlashtirishga o‘ganadi, bu davrda uning nutqiy apparati shakllanadi va rivojlanadi. Bola onasining qo‘lida o‘zini ximoyalangan da xavfsiz, deb xis kiladi, tana aloqasi va ovoz tovushi esa bolaning shaxsiy va ijtimoiy rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan yakinlik xamda mexr-muxabbat tuyg‘usini shakllantiradi
Do'stlaringiz bilan baham: |