Erkin umarov mahmud abdullayev



Download 3,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/99
Sana13.04.2022
Hajmi3,62 Mb.
#547732
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   99
Bog'liq
Ma\'naviyat asoslari. Umarov E, Abdullayev M

I. A. Karimov.
Iymon va inson. — Toshkent, 1991 yil, 38-bet).
O lim larning yozishlaricha, iym on uch narsaning bir b u tu n li- 
gidan hosil b o ‘ladi. Bular: 
e ’tiqod, iqror 
va 
amal. 
E ’tiqod — ich- 
ichidan chuqur ishonish; iqror — so ‘zda buni tan olish; am al — 
yaxshi ishlar bilan oldingi ikki holatni isbotlash dem akdir. Islom
dinida iym on tushunchasi am aliyot bilan bevosita bog‘lab tu sh u n - 
tiriladi. B inobarin, hadislarda «iymon bilan amal bir-biriga ju d a 
yaqindir, ular biri-birisiz durust emas» — deb yozilgan.
Ayni vaqtda shuni ham ta ’kidlash joizki, iym onni faqat diniy 
m a’noda tushunish bilan chegaralanib qolmaslik lozim. Odam faqat- 
gina din yordam ida iymonli, insofli, diyonatli b o ‘ladi deb aytish 
masalaning bir tom oni, xolos. Tarixdan m a’lumki, dinlar hukm ron 
m afkura bo 'lg an chog'larda h am iym onsiz, insofsiz, diyonatsiz 
odam lar b o ‘lgan. «Savob ishlar» soyasida juda katta xunrezliklar, 
noinsoniy m unosabatlar sodir bo ‘lgan, hozirgi paytda Afg‘oniston- 
dagi ro ‘y berayotgan h odisalar ham shundan guvohlik beradi. 
Shunday ekan, iymonning dunyoviy m azm uni ham mavjudligini 
alohida ta ’kidlam oq zarurdir. Iym onning dunyoviy-ilmiy m a’nosi


yuksak insoniy axloqiy qoidalarni o ‘z ichiga oladi: Vatanni sevish, 
bir so‘z bilan aytganda, insoniylik qoidalarini ifoda etish.
Shuni ta ’kidlash joizki, iym on nafaqat yakka-yolg'iz insonga, 
balki butun bir jam iyat, m illatga xos b o ‘lgan jih atlarni ham ifoda 
etadi. Iym on individ ongiga xos b o 'lib qolm asdan, u davr ruhi, 
ijtimoiy ong va ijtimoiy psixologiya shaklida ham mavjud b o ‘ladi, 
yakka odam ning ongi va fapliyati shularning bevosita ta ’sirida 
shakllanadi.
Bu o ‘rinda iym on va e ’tiqod tushunchalarining o ‘zaro aloqa- 
dorligini ta ’kidlab o ‘tish kerak. Iym onni e ’tiqod va ishonch tu- 
shunchalari bilan bir xilda q o ‘llash odat tusiga kirgan. Holbuki, 
ular o ‘rtasida muayyan tafovutlar mavjud.
Iym on e ’tiqodning oliy shaklidir. Boshqacha aytganda, e ’ti­
qod faqat shaxs tom onidan uni ixtiyoriy, erkin tanlab olib qabul 
qilingandagina chinakam iym on darajasiga ko'tariladi. Inson ko‘p 
narsaga e’tiqo d qilishi m um kin: yaxshilikka, halollikka, to ‘g‘ri- 
likka, ayni vaqtda, yom onlik, harom -xarishlik, egri yo‘llar bilan 
kun ko‘rishga ham e ’tiqod q o ‘yishi ehtim oldan yiroq emas. Iym on 
esa yakka-yagonadir, ya’ni inson faqatgina bir g'oyaga, ta ’lim ot- 
ga, dinga, axloqqa am al qilib sodiq qolishidir. Tilda yoki dilda 
bir necha ta ’lim otlarni tan olish, ularga amal qilish ikkiyuzlama- 
chilikdan boshqa narsa emas 
(I. A. Karimov.
0 ‘sha asar, 46-bet).
Iym on insonlardagi, jam iyatdagi eng ezgu niyatlarni amalga 
oshirishga, ad o lat va h aq q o n iy atn in g tan tan asig a ishonishdir
jam iyatda odam lar orasida eng olijanob m unosabatlarning qaror 
topishiga, inso nn in g q a d r-q im m a ti, o ta -o n a , oila, V atanning 
muqaddasligiga mustahkam ishonch va e ’tiqoddir. Iymon kishi ongi, 
ruhi va qalbiga singib ketgan, jon — «ona suti bilan kirgan» axloqiy 
tush u n chalar, ideallar, axloq-odob qoidalari yig‘indisidir. Shu 
m a’noda iymonlilik insoniylikning bosh belgisi deb e ’tirof etilishi 
zarur. Iy m o n -e ’tiq od insonning m a ’naviy qu drati, turli hayot 
qiyinchiliklariga duch kelganda ham o ‘z insonligini saqlab qolishga
qiyinchiliklami yengishga kuch baxshida etadi, ruhiy tushkunlikdan 
saqlaydi. Shu m a’noda iym on-e’tiqod insonning eng yuksak qadri- 
yatidir (qaralsin: 

Download 3,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish