Erkin umarov mahmud abdullayev

Nosir Xisrav 
(1004—1088). N osir Xisrav Q abodiyon (Toji- 
kiston)da tavallud topgan. U k o ‘plab adabiy, ilmiy, falsafiy asarlar 
va risolalar muallifidir.
Asarlari: 
«Rushnoinoma»; «Saodatnom'a» (masnaviylari); «Zod 
ul musofirin»;«Xon-ul-ixvon»; «Din vajhi»; «Bo‘ston ul-uqul»; «Jome’ 
ul-hikmatain»; «Safarnoma» (nasriy risola).
Nosir Xisrav o ‘zining m a’naviy hayoti, diniy-falsafiy dunyoqara- 
shi jihatidan botiniya va ismoiliya mazhabining izdoshi va asoschilaridan 
hisoblanadi.
N osir Xisrav insonning poklanish jarayoniga alohida e ’tibor 
qaratadi. Buning uchun g‘ayriinsoniy harakat, yom on xulq-atvor- 
dan saqlanishga, g'ariblar diliga ozor bermaslikka chaqiradi. AxlQqiy 
tarbiya roliga yuksak baho beradi. U molu mulkka berilmaslikka, 
adolat va insofga da’vat etadi.
«M a’naviy jihatdan ulg'aymoqchi bo'lsang, martabangni yuqori 
ko‘tarishni istasang, jahonning ulug‘lariga yaqinlashishni xohlasang, 
ilm o ‘rgan, aqlu idrokingni takomillashtir», — deydi Nosir Xisrav.
Ulug‘ zahmatkash shoir o‘z asarlarida odam lam i yuksak oda- 
miylik sifati va fazilatlarini egallashga chaqiradi.
Uning fikricha, ahillik, adlu insof, mehru oqibat, o ‘zaro ittifoq 
ustuvor bo‘lgan yurtda zulm mag‘lub bo'ladi, inson sharafi g‘olib 
keladi, o ‘zaro nizolar barham topadi.
* * *
Ismoil Juijoniy 
(1042—1136). Zayniddin Abul Fazoyil Ismoil ibn 
Husayn al-Jurjoniy al-Xorazmiy ulug‘ olim va eng mashhur tabib 
hisoblangan. Ismoil Jurjon shahri (Eron shimoli)da tug‘ilgan b o ‘lsa 
ham umrining ko‘p qismini Xorazmda o'tkazgan va al-Juijoniy al- 
Xorazmiy taxallusi bilan mashhur b o ‘lgan.
Jurjoniy X orazmshoh Q utbiddin M uham m ad ibn Anushtagin 
(1097 — 1127) va uning o ‘g‘li Alouddavla Otsiz (1127—1156) sa- 
royida xizmat qilgan,
Asarlari: «Al-Xuffayi al-a’loiy» 
(«Poyalaming yuqori qismi»), «At- 
Tibb al-mulukiy»,