Erkin iқtisodiy zonalar (ҳududlar)

KIRISH

Kurs ishining maqsadi Jahon xo‘jaligi rivojlanishining XX asr oxiridagi asosiy tendensiyalaridan biri bu globallashuvdir. Ilgari milliy xo‘jaliklar o‘rtasidagi munosabatlar ko‘proq mintaqaviy tashkilotlar yoki davlatlararo ikki yoqlama shartnomalar asosida rivojlantirilgan bo‘lsa, iqtisodiyotning umumbashariy tus olishi natijasida bu jarayon yanada chuqurlashib, mamlakatlar iqtisodiyotining o‘zaro bog‘liqlik darajasi ortdi.

Xalqaro iqtisodiy integratsiya alohida olingan mamlakatlar xo‘jalik-iqtisodiy va siyosiy tizimining o‘zaro birlashishi va qo‘shilishini bildiruvchi jarayon bo‘lib, bunda oqilona mehnat taqsimoti va ixtisoslashish natijasida turli darajadagi hamkorlik aloqalari iqtisodiy va ijtimoiy samara beradi, hamda barqaror iqtisodiy hamkorlik munosabatlar yo‘lga qo‘yildi.

Iqtisodiy integratsiya jarayonlari pirovardida takror ishlab chiqarish va savdo aloqalari uzviy xarakter kasb etadi, integratsion hamkorlikka a‘zo har bir mamlakat o‘zi uchun qulay shart-sharoitlarga ega bo‘ladi. Xalqaro iqtisodiy integratsiya jahon xo‘jaligining uzoq tarixiy taraqqiyoti natijasi bo‘lib, bir nechta bosqichlarda rivojlanadi.

Birinchi bosqich turli mamlakatlar o‘rtasida erkin savdo munosabatlari shakllangan va bojxona cheklovlari eksport kvotalari bekor qilingan bo‘lsa, keyingi bosqichda erkin iqtsodiy zonalar shaklantirib, bunda bir nechta davlatlar a‘zo bo‘lganlar. Erkin iqtisodiy zonalarda nafaqat tovar va xizmatlar savdosi oldidagi to‘siqlar olib tashlangan, balki sanoat ishlab chiqarishi, bank, sug‘urta xizmati va texnologiyalar savdo sotig‘ida ham munosabatlarga shart-sharoit yaratilgan. Buning natijasida xalqaro iqtisodiy integratsiya jarayonlari avj oldi.

Mazkur bitiruv malakaviy ishida O‘zbekiston Respublikasidagi yangi erkin iqtisodiy zonalar (EIZ) o‘rganilgan.