180
hisoblanadi.
Bojxona nazorati va bojxona rasmiylashtiruvi amalga oshirilayotganda bojxona
organlari hamda ularning mansabdor shaxslari qonun hujjatlarida nazarda tutilmagan
taqiqlar va cheklovlarni belgilashga haqli emas.
Bojxona kodeksining 13-moddasiga muvofiq, bojxona chegarasi orqali olib
o„tiladigan har qanday ko„char mol-mulk, shu jumladan, O„zbekiston Respublikasi
milliy valyutasi, valyuta boyliklari va boshqa qimmatli qog„ozlar, elektr, issiqlik
energiyasi va energiyaning boshqa turlari,
intellektual mulk obyektlari, transport
vositasi tovar hisoblanadi.
O„zbekiston Respublikasida ishlab chiqarilgan tovar yohud bojxona hududida
erkin muomalaga chiqarilgan yoki ushbu Kodeksga muvofiq shunday maqomga ega
bo„lgan tovar O„zbekiston tovaridir.
Ushbu moddaning ikkinchi qismida ko„rsatilmagan tovar,
shuningdek,
ushbu
Kodeksga muvofiq chet el tovari maqomini olgan tovar chet el tovaridir.
Tovarlarni va yo„lovchilarni tashish uchun foydalaniladigan vosita transport
vositasidir. Transport vositasi har qanday suv kemasini, havo kemasini, avtotransport
vositasini, temir yo„l transport vositasini (temir yo„lning harakatdagi tarkibini, temir
yo„l harakatdagi tarkibining bir qismini) yoki konteynerni, shuningdek, ularning o„z
konstruktsiyasiga muvofiq texnik pasportlarida yoki texnik formulyarlarida nazarda
tutilgan ehtiyot qismlarni, anjomlarni va uskunalarni, suyuqlik saqlash idishlaridagi
yoqilg„i-moylash
materiallarini, sovutuvchi va boshqa xil texnik suyuqliklarni, agar
ular mazkur transport vositalari bilan birga tashilayotgan bo„lsa, o„z ichiga oladi.
EIHlarda tovarlarning rasmiylashtiruvida “shartli chiqarib yuborilgan tovarlar”
tushunchasi ham qo„llaniladi.
Shaxsning belgilangan talablar va shartlarga rioya etish majburiyatlariga
bog„liq tarzda tovarning chiqarib yuborilishi shartli chiqarib yuborish hisoblanadi.
Quyidagilar shartli chiqarib yuborilgan tovarlar deb hisoblanadi:
a) bojxona to„lovlarini to„lash bo„yicha imtiyozlar berilganligi munosabati bilan
foydalanilishi va tasarruf etilishi cheklangan tovarlar;
b) boj olinmaydigan savdo, bojxona hududida qayta ishlash,
vaqtincha olib
kirish, bojxona tranziti bojxona rejimlariga joylashtirilgan tovarlar;
v) bojxona to„lovlari shartli bojxona qiymatini aniqlash asosida to„langan
tovarlar;
g) bojxona to„lovlari davriy bojxona to„lovlari shaklida to„langan tovarlar;
d) zarur hujjatlar (bundan muvofiqlik sertifikati va ruxsat etish xususiyatiga ega
boshqa hujjatlar mustasno) va ma‟lumotlar taqdim etilmagan tovarlar;
e) bojxona to„lovlarini kechiktirib yoki bo„lib-bo„lib to„lashga ruxsat
berilgan holda erkin muomalaga chiqarish (import) bojxona rejimiga muvofiq
rasmiylashtirilgan tovarlar.
Mazkur moddaning ikkinchi qismi “a” bandida ko„rsatib o„tilgan shartli chiqarib
yuborilgan tovarlardan faqat bojxona to„lovlarini to„lash bo„yicha imtiyozlar berish
shartlariga muvofiq bo„lgan maqsadda foydalanilishi mumkin. Mazkur tovarlardan
ular nima maqsadda shartli chiqarilgan bo„lsa, faqat o„sha
maqsadda foydalanilishi
lozim. Bojxona to„lovlari bo„yicha berilgan imtiyozlar to„langan taqdirda shartli
181
chiqarib yuborilgan tovarlardan boshqa maqsadlarda foydalanishga yo„l qo„yiladi.
Mazkur moddaning ikkinchi qismi “d” bandida ko„rsatib o„tilgan shartli chiqarib
yuborilgan tovarlarni uchinchi shaxslarga berish, shu jumladan, ularni sotish yoki
o„zga usulda boshqa shaxsga o„tkazish
orqali berish taqiqlanadi, mazkur tovarlarni
olib kirishga doir cheklovlar ushbu tovarlarning sifati va xavfsizligi tekshirilishi
munosabati bilan belgilangan hollarda esa, har qanday shaklda foydalanish (ishlatish)
taqiqlanadi.
Tovarlar, agar qonun hujjatlarida boshqacha tartib nazarda tutilmagan bo„lsa,
shartli chiqarib yuborishning shartlari bo„yicha majburiyatlar bajarilgunigaqadar
shartli chiqarilgan hisoblanadi.
Bojxona organlari faoliyatini tashkil etishda bojxona to„lovlari muhim o„rin
tutadi. Shunga ko„ra, ularning turlarini bilish muhim ahamiyatga ega (6.4-rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: 
