Eritmaning pH kattaligini o’lchash usulini o’rganish

Tarkibni o’lchash vositalarining montajiga tegishli variantlarni o’rganish.

Assistent: Mahmudov G’iyosjon

pH metr!!!

• Texnologik jarayonlarda eritma konsentratsiyasi, ko‘pincha, pH ning qiymati bo‘yicha o‘lchanadi: agar pH<7 bo‘lsa, kislotali; pH = 7 bo‘lsa, neytral; pH>7 bo‘lsa, ishqorli eritma bo‘ladi.

Ph ni o’lchash!!!

• Suyuqliklar pHi tahlil qilishning sanoatda eng ko‘p tarqalgan usullariga konduktometrik, potensiometrik, optik, titrometrik va radioizotopli usullar kiradi.
• Potensiometrik usul muayyan indikator elektrodlar hosil qilgan EYUK ni o‘lchash yo‘li bilan ionlar konsentratsiyasining aniqlashga asoslangan. Bu yerda, konsentratsiyani bevosita potensiallari farqini o‘lchash bilan aniqlash mumkin. Avtomatik asboblarda pH ni o‘lchash uchun elektr usuldan foydalaniladi. U tekshirilayotgan eritmaga botirilgan, shishadan tayyorlangan o‘lchash elektrodini eritma pH qiymatiga ko‘ra elektrod eritma chegarasida potensiallar farqini o‘zgartirishiga asoslangan.

Har ikki elektrod galvanik element hosil qiladi. Suvli eritmalarga tatbiq etiladigan galvanik elementining EYUK i, agar yordamchi elektrodning potensiali nolga teng bo‘lsa, quyidagi ifodadan aniqlanadi:

• Har ikki elektrod galvanik element hosil qiladi. Suvli eritmalarga tatbiq etiladigan galvanik elementining EYUK i, agar yordamchi elektrodning potensiali nolga teng bo‘lsa, quyidagi ifodadan aniqlanadi:
• E =-2,3 (RT/F)∙pH
• bu yerda R — universal gaz doimiysi; T — eritmaning mutloq harorati, 0K; F - Faradey soni.
• Yuqoridagi tenglama shuni ko‘rsatadiki, shisha elektrodning EYUK eritmaning pH miqdoriga va uning haroratiga bog‘liq ekan.
• E = -0,0581 ∙ pH.

Rasm. Shisha va kalomel elektrodlari bo’lgan pH – metrning sxemasi
Ukir = Ex-Uchiq
EΣ=Uchiq+Ukir
EΣ=Uchiq=Ichiq∙R

Kulonometrik analiz tekshirilayotgan eritmani elektrolizlashga asoslangan. Bunda aniqlanayotgan moddaning ionlarga ajralishi yoki ulrning oksidlanishi va qaytarilishi uchun sarflanadigan elektr miqdori o‘lchanadi.

• Kulonometrik analiz tekshirilayotgan eritmani elektrolizlashga asoslangan. Bunda aniqlanayotgan moddaning ionlarga ajralishi yoki ulrning oksidlanishi va qaytarilishi uchun sarflanadigan elektr miqdori o‘lchanadi.
• Konduktometrik analiz usullarining bevosita (to’g’ridan-to’g’ri) va bilvosita (to’g’ridan-to’g’ri bo’lmagan) turlari mavjud, lekin har ikkalasining negizida muayyan modda eritmasining elektr o’tkazuvchanligini aniqlash yotadi. Amalda, ta’kidlash kerakki, bilvosita usul – konduktometrik titrlash kengroq ishlatiladi.

Asbobsozlik sanoatida ishlab chiqariladigan pH- metrlapning eng ko‘p tarqalgan turlariga pH-201 va pH-261 xillari kiradi. Ulapning o‘lchash o‘zgartkichlari o‘zgarmas kuchlanish bo‘yicha 0—50 mV va tok bo‘yicha 0—5 mA chiqish signallariga ega bo‘ladi. Bu esa ulapning avtomatik potensiometrlar, nazorat qilish va rostlash qurilmalari bilan birgalikda ishlashga imkon beradi.

• Asbobsozlik sanoatida ishlab chiqariladigan pH- metrlapning eng ko‘p tarqalgan turlariga pH-201 va pH-261 xillari kiradi. Ulapning o‘lchash o‘zgartkichlari o‘zgarmas kuchlanish bo‘yicha 0—50 mV va tok bo‘yicha 0—5 mA chiqish signallariga ega bo‘ladi. Bu esa ulapning avtomatik potensiometrlar, nazorat qilish va rostlash qurilmalari bilan birgalikda ishlashga imkon beradi.
• PH- metpning komplekti pH-201 eritmalarida vodorod ionlari aktivligini o‘lchash, qayd etish hamda rostlash uchun mo‘ljallangan. pH-metrga suvda turadigan datchik - sezgir element DM-5M shisha va kumush xlorid qoplangan elektrodlar bilan, yuqori chastotali sanoat o‘zgartkichli P-201 va o‘ziyozar potensiometr KSP-2 kiradi.

• E’tiboringiz uchun raxmat!!!