175
Bozorni va taxmin qilinayotgan iste’molchilarni bilgan holda dastlab
kommunikasion kampaniya maqsadlari va g’oyalarini aniqlab olish lozim.
Agar cheklangan sonli mijozlar bilan ishlashga to’g’ri keladigan bo’lsa, bunda
reklama to’g’ridan-to’g’ri muloqot bilan taqqoslaganda unchalik unumli bo’lmasligi
mumkin. Sarflanadigan moliyaviy resurslar va potensial imkoniyatlarni hisobga olgan
holda katta hajmdagi maqsadli muloqot doirasiga axborot uzatishni ta’minlaganda
tanlangan kommunikatsiya vositalari samaradorligi pastroq bo’ladi.
Maqsadlar (sotuv hajmi, bozor ulushi va foydalilik) muddati va ijrochilari
bo’yicha aniqlashtirilgan, tushunarli, o’lchanishi mumkin, erishib bo’ladigan va
nazorat qilinadigan bo’lishi lozim.
Mutaxassislar mediareja mazmuniga ta’sir etuvchi bir qator muhim omillarni
ajratib ko’rsatadilar. Bu korxonaning umumiy vazifalari, maqsadli muloqot doirasi,
tovarning hayotiylik davri bosqichlari va daromadliligi, taqsimot kanallari, ishlab
chiqarish va moliyaviy resurslar, marketing kommunikatsiyalarining integrasiya
darajasi va boshqalardir. Tashqi omillar: iqtisodiy shart-sharoitlar, raqobat (bozor
ulushi va soni, ushbu tofadagi raqobatlashuvchi tovarlar holati va tartibga solish
darajasi), ilmiy-texnik, huquqiy va madaniy muhit ham e’tiborsiz qolib ketmasligi
lozim.
Reklama vazifalari ustuvorliklarini belgilash va aniqlashtirish kerak:
chunonchi, yangi tovar mohiyatini tushuntirib berish; korxona imidjini o’zgartirish;
mavsumiy iste’mol tafovutlarini yo’qotish; raqobatchilar tovarlariga, ayniqsa, tovar
belgisiga ega bo’lgan mahsulotlarga qarshilik ko’rsatish; yangi iste’molchilarni jalb
qilish; bozorda tovar taniluvchanligini ta’minlash.
Kommunikasion ta’sir vositalaridan foydalanish rejasini ishlab chiqishda
demografik ma’lumotlar, turmush tarzi, potensial xaridorlar joylashgan joy,
boshqalardan ajratib turadigan tavsifnomalar va taklif etilayotgan tovardan olinadigan
foyda, narx shakllantirish strategiyasi, axborot xabarini yetkazuvchi vosita, uning
mohiyati va joylashtirish variantini hisobga olgan holda maqsadli muloqot doirasi
tarkibini aniqlash zarur.
176
Maqsadli muloqot doirasini tanlash reklama ob’ekti va uni joylashtirish bilan
tavsiflanadi: saqich – yoshlar uchun, "Hennessey" konyagi – piyanistalar uchun emas,
kir yuvish kukuni – uy bekalari uchun. Shu sababli "Dunhill" yondirgichlari
reklamasida: "Agar siz faqat sigaretani yondirib olishingiz kerak bo’sa, unda
gugurtdan foydalaning" yozuvidan foydalaniladi.
Muloqot doirasi qamrovini rejalashtirishda «yo’qotilgan tiraj»larni (tarqatish
vaqti, geografiyasi va kanalning noto’g’ri tanlanishi tufayli) hisobga olish kerak.
Istaymizmi-yo’qmi, lekin Namangan yangiliklarining katta qismi Jizzaxliklar uchun
unchalik qiziq emas va aksincha. Matbuot uchun «yo’qotilgan tiraj» o’rtacha
ko’rsatkich 20-25%, televidenie uchun esa 40-45%ni tashkil qiladi.
Rejalashtirilgan marketing kommunikatsiyalari maqsadlarini korxona oladigan
foyda miqdori, mahsulot sotish hajmi va mahsulot chiqarish bo’yicha asosiy faoliyat
rejasi bilan bog’lanishi kerak. Bu hisobot davri va reja davrida korxona faoliyati
asosiy ko’rsatkichlari jadvali tuzish yo’li bilan amalga oshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: