Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B

2.1–rasm. Marketing kommunikatsiyalarini ishlab chiqish bosqichlari 

 

Birinchi bosqich: maqsadli muloqot doirasini belgilash 

Samarali  marketing  kommunikatsiyalari  ishlab  chiqishning  boshlang’ich 

bosqichi  –  kompaniya  mahsulotlarining  potensial  xaridorlari;  xarid  haqida  qaror 

qabul  qiladigan  yoki  qaror  qabul  qilishga  ta’sir  etadigan  real  xaridorlar;  shaxslar; 

Maqsadli  muloqot 

doirasini belgilash

Kommunikasiya 

maqsadlarini  qoyish

Xabarni ishlab chiqish

Marketing 

kommunikasiyalari 

vositalarini tanlash

Marketing 

kommunikasiyalari 

budjeti hajmini 

aniqlash

Marketing 

kommunikasiyalari 

konpleksini  tuzish

Marketing 

kommunikasiyalari 

samaradorligini 

baholash  va amalga 

oshirish

Integrasiyalangan 

Marketing 

kommunikasiyalarini 

boshqarish

---

 

33 

qiziqishlar bo’yicha guruhlar; ijtimoiy guruhlar yoki butun jamiyatdan iborat bo’lishi 

mumkin  bo’lgan  maqsadli  muloqot  doirasi  haqida  aniq  tasavvur  shakllantirish. 

Maqsadli  muloqot  doirasining  xususiyatlari  kommunikatorning  u  qaerda,  qachon, 

qanday  va  kimga  murojaat  qilishi  va  uning  xabari  nimadan  iborat  bo’lishi  haqidagi 

qaroriga katta ta’sir ko’rsatadi. 

Maqsadli  muloqot  doirasi  tahlili  iste’molchilarning  kompaniya  imidji,  uning 

tovarlari  va  raqobatchilarning  mahsulotlari  haqidagi  fikrini  bilib  olishga  yordam 

beradi.  Imidj  bu  –  shaxsning  muayyan  ob’ekt  haqidagi  tasavvurlari,  g’oyalari  va 

taassurotlari  to’plami.  Iste’molchining  hal  qiluvchi  ko’rsatmalari  va  ob’ektga, 

masalan,  mahsulot  yoki  xizmatga  nisbatan  harakatlari  ko’p  jihatdan  ularning  imidji 

ta’siri  ostida  shakllanadi.  Imidjni  belgilashda  marketologlar  dastlab  muloqot 

doirasining  mahsulot  haqida  xabardorlik  darajasini  o’rganadi,  so’ngra  respondentlar 

o’rtasida  mahsulot  bilan  tanishlik  haqida  so’rov  o’tkazadi  va  ularning  fikrlarini 

aniqlashtirib oladi. 

Agar  respondentlarning  ko’pchiligi  kompaniya  tovarlariga  nisbatan  salbiy 

munosabatda bo’lsa, salbiy imidj muammosini hal qilish zarur, bu esa katta hajmdagi 

ishlarni  va  sabr-toqat  talab  qiladi,  chunki  kompaniyaning  boshlang’ich  imidji 

iste’molchilar nazarida tashkilot ko’p jihatdan o’zgargan  holda  ham saqlanib qoladi. 

Odamlarda  predmet  haqida  ma’lum  bir  fikr  shakllanganidan  so’ng  ular  faqat  bu 

axborotni  tasdiqlaydigan  axborotni  osonlik  bilan  qabul  qiladi.  Ularda  shubha 

uyg’otish  va  o’zgarishlarga  erishish  uchun  muloqot  doirasiga  uning 

dunyoqarashlaridan tamomila farq qiladigan ma’lumotlar taqdim etish taqozo etiladi. 

Ikkinchi bosqich: kommunikativ maqsadlar qo’yish. 

Maqsadli  muloqot  doirasi  belgilanganidan  so’ng  kommunikativ  maqsadlarni 

aniqlash  talab  etiladi.  Kommunikatsiya  dasturini  ishlab  chiqishda  kommunikatsiya 

maqsadlarini qo’yishning ikki modelini ajratib ko’rsatish mumkin: 

- K. Borve va U. Arensning «kommunikasion piramida» modeli; 

- S. Devisning AUTOR modeli. 

Amerikalik  mutaxassislar  K.Bove  va  U.Arens  kommunikatsiya  maqsadlarini 

piramida ko’rinishida sxematik ravishda ko’rib chiqishni taklif etadi (2.2-rasm). 

---

 

34