178
Mediagrafik ishlab chiqish reklama materiallari ishlab chiqarish, reklamani
kommunikatsiya kanallarida joylashtirish,
shuningdek, byudjetni kommunikatsiya
vositalari o’rtasida taqsimlashga talablarni o’z ichiga oladi.
Mediarejalashtirish jarayonida ko’pincha axborot tarqatish vositalarini asosiy va
qo’shimcha vositalarga ajratish va ularni ilgari surish maqsadlarini hisobga olgan holda
kampaniya davomida oqilona uyg’unlash haqida masala turadi. Axborot tarqatishning
asosiy vositasi ushbu vaziyatda, qiymatdan qat’i nazar, ayniqsa, tovarning hayotiylik
davri boshlang’ich bosqichlarida iste’molchi zaruriy xulq-atvorini eng samarali
ta’minlaydigan bitta vositani asosiy vosita qilish kerak.
Mos ravishda mediamiks dasturia reklama vositalarini kombinasiyalash
potensial imkoniyatlarini baholash lozim.
Mutaxassislar tadqiqotlari shuni ko’rsatadiki, bir qator pivo navlari reklamasini
bir yil muddatga sotuv uchun jiddiy yo’qotishlarsiz to’xtatib turish mumkin. So’ngra,
yarim yil davomida uzilib-uzilib beriladigan
reklamaga murojaat qilib, sotuvning
o’sish sur’atini tiklash, lekin reklama byudjeti mablag’larini sezilarli tejash mumkin.
Bunday sur’at yangi tovarlar va mavsumiy sotuvlarga nisbatan qo’llanishi mumkin.
Uzilib-uzilib beriladigan reklama samaradorligi kuponlar joylashtirish va narxni
pasaytirishda sotishni rag’batlantirish bilan birgalikda oshiriladi.
Agar reklama vaqtni chog’ qiladigan bo’lsa, takrorlash sharoitlarida u
qo’shimcha yashamollikni namoyish etadi. Bunda takrorlashlar soni xabar tarkibiga
kiritilgan elementlar soniga mutanosib ravishda o’sadi. Boshlang’ich ta’sir
tezligi
reklamani kuchaytirish davri bilan tavsiflanadi. Mutaxassislarning ta’kidlashicha,
iste’molchilar foydalanilayotgan mahsulotlar reklamasining faqat 21%ini xush
ko’rmaydi, lekin ularga xarid qilinmaydigan tovarlar reklamasining 37%i yoqmaydi.
Boshqa tadqiqot natijalari shuni ko’rsatadiki, takrolash tez-tezligi bo’yicha bir
oy davomida to’rtta axborot muloqoti bilan cheklanish mumkin. Biroq agar to’rtta
e’londan keyin ta’sir samaradorligi pasayadigan bo’lsa, intensivlik jadvalini
kuchaytirish zarur, chunki amalda tomosha qilingan reklama va axborot ta’siri soni
o’rtasida 50% darajada tafovut mavjudligi kuzatiladi.
179
Iste’molchilarning uzatilayotgan axborotni anglba yetishga motivasiyasi kamroq
va moyillik darajasi pastroq bo’lgan unchalik nomi chiqmagan va yangi tovar
markalari uchun ikki xarid orasidagi vaqt katta bo’lganda va bozor xuddi shunga
o’xshash reklama xabarlari to’yingan hollarda axborot ta’siri takrorlanishi yuqoriroq
bo’lishi mumkin.
Uchta ketma-ketlikdagi reklama ta’sirlarining har biri samaradorlik bo’yicha
farqlanadi. Birinchi reklama ta’siri qiziqish reaksiyasini uyg’otadi, ikkinchi reklama
ta’siri esa – birinchi ta’sirni davom ettiradi va unga baholash reaksiyasi qo’shiladi.
Uchinchi xabar eslatish funksiyasini bajaradi. Maqsadli muloqot doirasi 60%
bo’lganda oyiga 2-3 ta axborot ta’sirini ta’minlash lozim. Ta’sir
soni oshganda
kommunikasion byudjet nooqilona foydalaniladi, chunki muloqot doirasining katta
qismi ushbu taklifga javob bildirib bo’lgan.
Tadqiqotchilar shuni ham ta’kidlaydiki, xabardorlik darajasi ko’ngildagidek
bo’lishini ta’minlash uchun tovar markasining ikkita xaridi o’rtasidagi davrda
iste’molchiga o’rtasa uchta reklama ta’siri kifoya.
Demak, takrorlash samarali tez-tezligi 3-4 ta axborot muloqotiga mos keladi.
Takrorlash samarali tez-tezligi yoki ta’sirlar minimal soni
muloqot doirasi va xabar
mazmuni o’rtaisda yetarli darajada isholnchli kommunikatsiya o’rnatilmaydigan eng
quyi darajani ifodalaydi
Axborot ta’sirlari soni o’sishi xarajatlarni oshiradi va muayyan davrda
belgilangan vazifalarni hal qilish uchun qo’llanadi. Axborot ta’siri vositalarini
uyg’unlashtirishda tadbirkor qamrab olish, tez-tezlik, ketma-ketlik va xabarlar hajmi
kabi tushunchalar bilan turli kombinasiyalarda o’zaro bog’liq bo’lgan reklama
kampaniyasi elementlari sifatida ishlashi lozim. Uyg’unlashtirish variantlari muayyan
sotuv vaziyati va tovarning hayotiylik davri, byudjet miqdori bilan belgilanadi.
Shuni hisobga olgan holda tuzildigan kommunikasion
tasvir grafigi quyidagi
yo’nalishlarni aks ettirishi ko’zla tutilgan:
- tovar (marka);
- kommunikasion ta’sir tarqatish mintaqalari va vositalari turlari;
- joylashtirish usuli (sotuv joylarida, ulgurji tarmoqda);
- tovar narxi (baland, premium, o’rta, past) va iste’mol masumiyligi;
180
- kampaniya maqsadi (xabardor qilish), joylashtirish (desert, fast-fud, delikates);
- maqsadli guruh;
- kampaniya davomiyligi;
- reklama qlishida foydalaniladigan vositalar (nashr va ko’rsatuvlar nomi);
- reklama tavsifnomasi (hajmi, uzunligi, joylashtirish joyi);
- joylashtirish variantlari va qizg’ilik;
- byudjet.
Kommunikasion ta’sir reja-grafigi jalb qilinadigan vositalar nisbiy salmog’ini,
masalan, namoyish va chop etish amalga oshiriladigan paytda reklama salmog’ini
ko’rsatishi lozim. Bunday grafik axborot ta’sirini moddiy ta’minlash va moliyaviy
resurslarni oqilona taqsimlashga imkon beradi. Sotuv va xarajatlar nisbati pul
oqimlarini boshqarish va kommunikatsiya kampaniyasi
samaradorligini nazorat
qilishga imkon beradi.
Axborot aksiyalarini rejalashtirishda ularni zamon va makon bo’yicha ajratish
hamda korxona imidji va tovarni ilgari surish uchun belgilangan vazifalarni hisobga
olgan holda belgilangan topshiriq shaklida muayyan vazifalar qo’yish lozim.
Axborot ta’siri davomiyligi moliyaviy imkoniyatlar va qo’yilgan maqsadlar
bilan belgilanadi. Birinchi 18 oy mobaynida tovar markasini joriy qilish uchun
xabardorlik, markani eslash va u da’vo qilayotgan pozisiyani anglab yetish qobiliyati
shakllantiriladi. Keyingi 19-36 oyda marka o’zining kommunikasion ta’sirini
namoyish eta boshlaydi va 37-48 oyda axborotni foydalanuvchila orqali tarqatishga
imkon beradigan moyillik mustahkamlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
