Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

«Porterning  umumiy  strategik  modeli»da  korxona  barcha  imkoniyatlarini
bozordagi  bir  segmentga  qaratadi,  tovar  ishlab  chiqarish  xarajatlarini  kamaytirish
evaziga  mahsulotga  past  baho  belgilab  iste’molchilarni  ko‘proq  jalb  etadi  va  sotish
hajmini  oshiradi.  Boshqa  holatda  esa,  raqobatchilar  yo‘q  bozorni  yangi  tovar
assortimenti bilan egallab oladi.
M.Porter 3 xil asosiy raqobatli strategiyalarni ajratib ko‘rsatgan:
1.  Xarajatlar  bo‘yicha  ustunlik.  Bunda  tovarga  raqibga  nisbatan  pastroq  narx
qo‘yish  hisobiga  yuqori  bozor  ulushini  egallash  maqsadida  xarajatlarni
minimallashtirishga mo‘ljal oladi.
2.  Differensiatsiya  –  raqiblar  taklifi  oldida  ustunlikka  ega  bo‘lgan  mahsulot
ishlab chiqarishga va marketing dasturiga mo‘ljallanadi.
Differensiatsiyaning 4 ta yo‘nalishi mavjud:
- tovar differensiatsiyasi;
- servisli differensiatsiya;
- xodimlar differensiatsiyasi;
- imij differensiatsiyasi.
3.  Fokuslash(konsentratsiya)  –  butun  bozorga  emas,  balki  maxsus  bozor
segmentiga noyob savdo taklifi ishlab chiqish yo‘li bilan mo‘ljalni olishdir.
«Tovarlar  (bozorlar  imkoniyatlari  kolipi(matritsasi)»da  foydani  ko‘paytirish
birinchidan  -tovar  harakatini  o‘zgartirmagan  holatda  bozorni  kengaytirish,
ikkinchidan - hali talab qondirilmagan bozorlarga kirib borish; uchinchidan - korxona
bozorda yaxshi tanilgandan so‘ng yangi tovar ishlab chiqarishyoki modifikatsiyasini
o‘zgartirish;  to‘rtinchidan  -  yangi  bozorlar  uchun  yangi  tovarlar  ishlab  chiqarish
orqali erishiladi.
Boshqacha  aytganda  “tovar  -  bozor”  matritsasi  I.  Ansoff  matritsasi  deb
yuritiladi. I. Ansoff matritsasi bo‘yicha strategiyani tanlash bozorni to‘ldirilganligi va
 
firmani tovar ishlab chiqarish imkoniyatlarini yangilanishi bilan aniqlanadi. U quyidagi
ko‘rinishga ega bo‘ladi.
Bozor
eski
​
yangi