Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

Marketing
turlari
Remarketing-talab pasaymoqda, uni qayta tiklash kerak.
Rivojlanuvchi-talab mavjud, uni real holga keltirish kerak.
Konvertsiyali-talab yo‘q (salbiy), uni vujudga keltirish shart.

---

1
0
Marketing tizimi ijtimoiy-iqtisodiy elementlar, sub’ektlar yig‘indisidan iboratdir.
Marketing tizimi o‘z tarkibiga turli elementlarni qamrab oladi:
➢
 ta’minotchilar;
➢
 raqobatchilar;
➢
 vositachilar;
➢
 iste’molchilar (bozor);
➢
 firma (kompaniya).
Marketing tizimini shakllantirish va amal qilishi aniq o‘rab turgan muhit ta’sirida
olib boriladi. Bu muhitga ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, madaniy, demografik va ekologik
omillar kiradi.
Ta’minotchilar  –  alohida  olingan  tashkilot,  uyushma,  shaxslar  yig‘indisidan
tarkib topib, firmani moddiy, moliyaviy va mahsulot resurslari bilan ta’minlaydi.
Raqobatchilar  –  hohishi  bo‘yicha,  safdosh  tovar  bo‘yicha,  tovar  turi  bo‘yicha,
tovar markasi bo‘yicha turkumlanadi.
Marketing  bo‘yicha  vositachilar  –  tashkilot  uchun  uning  tovarlarini  mijozlarga
etkazish, sotish, aloqa o‘rnatish bo‘yicha yordam ko‘rsatuvchilardir.
Vositachilar – savdo, logistik, marketing va moliyaviy vositachilarga bo‘linadi.
Savdo vositachilari - ulgurji va chakana savdogarlardir.
 
Logistika  vositachilari  –  ombor  tizimi  xizmatlarida  tovar  va  oqim  holatlarini
transportirovka qilish bilan shug‘ullanish.
Moliyaviy vositachilar – bank, kredit, sug‘urta va boshqa moliyaviy xizmatlarni
amalga oshiradi.
Iste’molchilar  –  firmalar,  alohida  fizik  shaxslar  yoki  ularni  potensial  guruhi
bo‘lib, ular bozorda mavjud bo‘lgan tovar va xizmatlarni olishga tayyor.
Iste’molchi – bozor qiroli, marketing vazifasi doimo iste’molchini xulq-atvorini
o‘rganish,  uni  ehtiyojini  firma  mahsulotiga  bo‘lgan  munosabatini  o‘rganish,  tahlil
qilishdan iborat.
Firma,  marketing  va  bozor  munosabatlari  bir-biriga  o‘zaro  ta’sir  o‘tkazib,
dialektik  bog‘liqlikda  harakatlanib  boradi.  Firma  yangi  texnologik  jarayonlarni
egallashga, yangi mahsulotlar ishlab chiqarishga faqat bozordagi munosabatlar sabab
bo‘ladi.
Marketing tarkibini ishlab chiqishda bosh masala uning bir butunligi, maqsadga
erishishda muvaffaqiyatni ta’minlovchi barcha omillarning o‘zaro aloqasidir.
Marketing  iqtisodiy  kategoriya  sifatida  g‘oyat  serqirradir.  Uning  tarkibi  yoki
faoliyat sohalarida quyidagicha:
- ishlab chiqarish vositalari marketingi;
- iste’mol tovarlari marketingi,
- xizmat ko‘rsatish marketingi singari turlarini ko‘rsatish mumkin.
Buning har birining faoliyatida umumiy tamoyillar va vazifalar saqlanib qoladi,
ammo bu yo‘nalishlarning har biri o‘ziga xos tomonlari bilan ajralib turadi.
Ishlab  chiqarish  vositalari  marketingi  birinchi  navbatda  ishlab  chiqarish
talablarini  hisobga  olishga  asoslanadi.  SHu  sababli  maqsadga  muvofiqlik  maqbullik
qat’iy uyg‘unlik eng birinchi o‘rinda turadi.
Iste’mol  tovarlari  marketingi  xilma  xil  talab  va  didga  ega  bo‘lgan
iste’molchilarning keng doiralari bilan bog‘liq.
Bu sohada iste’molchi fe’l - atvorining tub mohiyatini o‘rganishga katta e’tibor
beriladi. Xususan, iste’molchilarni guruhlash, reklama, mahsulot sotishni uyushtirish,
bularning barchasi iste’mol tovarlari bozorida marketing faoliyatining asosiy
 
masalalari hisoblanadi. Masalan, do‘konlarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tamoyillari
iste’mol tovarlari marketingi samarasi.
Qo‘llab-quvvatlovchi
marketing-talab
korxona
imkoniyatlariga to‘g‘ri keladi, uni barqaror holga keltirish
kerak.
Qarshi turuvchi marketing-irratsional talab shakllangan, uni
nolga tushirish kerak.
kerak.

---

1
0
Iste’mol tovarlari
marketingi
Ishlab chiqarish
vositalari marketingi
Xizmatlar
marketingi
 
 
 
 
 
 
Iste’mol
xizmatlari
Ishlab chiqarish
xizmatlari