Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

13.6-rasm. Raqobat ustunligini tanlashni belgilab beruvchi holatlar
 
 
Tashqi  raqobatli  ustunlikdan  kelib  chiqadigan  strategiya  differensiatsiya
strategiyasi bo‘lib, bu strategiya firmaning marketing sohasidagi nou-xausiga, uning
mavjud  tovarlardan  norozi  bo‘lgan  xaridorlarning  istaklarini  aniqlash  va
qondirishdagi afzalligiga tayanadi.
Agar  raqobatli  ustunlik  firmaning  ishlab  chiqarish  xarajatlari,  firmani
boshqarishdagi  afzalligiga  yoki  raqobatchidan  ko‘ra  kamroq  tannarxga  erishishga
imkon  beruvchi  va  “ishlab  chiqaruvchi  uchun  qiymat”  hosil  qiluvchi  tovarga
asoslangan bo‘lsa, bunday ustunlik “ichki ustunlik” deb ataladi.
Ichki raqobatli ustunlik - firmaga ko‘proq rentabellik keltiruvchi va uni sotuv
narxlarining  bozor  yoki  raqobat  tomonidan  pasaytirilishiga  ko‘proq  darajada
Xarajatlar
asosida

---

10
0
bardoshli  qiluvchi  yuqoriroq  “unumdorlik”  oqibatidir.  Ichki  raqobatli  ustunlikka
asoslangan  strategiya  xarajatlar  bo‘yicha  ustunlik  strategiyasi  bo‘lib,  u  asosan
firmaning tashkiliy va ishlab chiqarish “nou-xau”siga asoslanadi.
Raqobatli  ustunlikning  kelib  chiqishi  va  tabiati  turlicha  bo‘lgan  bu  ikki  turi
ko‘pincha bir-biriga to‘g‘ri kelmaydi, chunki ular mutlaqo farq qiluvchi ko‘nikma va
madaniyatni talab qiladi.
Tarmoq va firmaning tashqi raqobat ustunliklariga quyidagilar kiradi:
• mamlakat raqobatbardoshligining yuqori darajasi;
​ 
 
• kichik biznesning davlat tomonidan faol qo‘llab-quvvatlanishi;
• mamlakat
​
iqtisodiyoti
​
faoliyat
​
ko‘rsatishining
​
sifatli
​
huquqiy
​
tartibga solinishi;
• jamiyat va bozorlarning ochiqligi;
• mamlakat iqtisodiyotini boshqarishning yuqori ilmiy darajasi;
• standartlashtirish va sertifikatlash milliy tizimining xalqaro tizim bilan
uyg‘unlashuvi;
• fan va innovatsiya faoliyatining davlat tomonidan tegishlicha qo‘llab-
quvvatlanishi;
• mamlakatni boshqarishni axborot bilan ta’minlashning yuqori sifati;
• mamlakat ichida va jahon hamjamiyati doirasida integratsiyalashuvning
yuqori darajasi;
• mamlakatda past soliq stavkalari;
• qulay va arzon resurslarning mavjudligi;
• mamlakatda boshqaruv kadrlarini tayyorlash va qayta tayyorlashning sifatli
tizimi va boshqalar.
Tarmoq (firma)ning ichki raqobat ustunliklariga quyidagilar kiradi:
• tovarga bo‘lgan yuqori zhtiyoj;
• jamlash, ixtisoslashuv va kooperatsiyaning optimal darajasi;
• boshqaruvning yuqori sifatli axborot va me’yoriy-uslubiy asosi;
• etkazib beruvchilarning raqobatbardoshligi;
•
sifatli
​
xomashyo
​
va
​
boshqa
​
resurslardan
​
foydalanish
​
imkoniyatining mavjudligi;
•
resurslardan
​
foydalanish
​
samaradorligini
​
optimallashtirish
​
ishl
arining bajarilishi;
• tub yangiliklarning yuqori darajasi (patentlangan tovar, texnologiyalar,
axborot tizimlari va h.k.);
• menejerlarning raqobatbardoshligi;
• tovarning eksklyuzivligi;
​ 
 
• ko‘p ilm talab qiluvchi tovarlar eksportining yuqori ulushi;
• raqobatbardosh tashkilotlar va tovarlarning yuqori salmog‘i va boshqalar.