Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

4.2-rasm. Korxonaning asosiy mikromuhit sub‟ektlari 
Marketing vositachilariga – korxonaning so‗nggi iste‘molchilariga tovarlarni 
siljitish, sotish va taqsimlash bo‗yicha yordam beradigan korxonalar kiradi. Ularga 
resellerlar, logistik firmalar, marketing agentliklari va moliyaviy vositachilari 
kiradi. 
Resellerlarga – ulgurji va chakana savdo bilan shug‗ullanuvchi korxonalar 
hamda alohida shaxslar, ya‘ni tovarlarning taqsimot kanallari ishtirokchilari kiradi. 
Logistik firmalarga – ombor va transport xizmatlarini ko‗rsatuvchi hamda 
tovarlarni ishlab chiqarish joyidan sotish joyiga etkazishni ta‘minlovchi 
tashkilotlar kiradi. 
Marketing agentliklariga – korxonaning tovar va xizmatlarini maqsadli 
bozorlarda siljitishga yordam beradigan marketing tadqiqotlari korxonalari, 
reklama agentliklari, konsalting firmalari va boshqa tashkilotlar kiradi. 
Moliya vositachilariga – banklar, kredit va sug‗urta tashkilotlari kiradi. 
Korxonalar o‗zlarining xaridorlarini diqqat bilan o‗rganishlari lozim. 
Quyidagi 4.3-rasmda bozorlarning oltita turi keltirilgan. 
Ta'minotchilar 
korxona 
raqobatchilar 
marketing 
vositachilari 
mijozlar 
Aloqa(kontakt) auditoriyalari 

---

86 
4.3-rasm. Xaridorlar bozori turlari 
Aloqa(kontakt) auditoriyalariga – korxona faoliyatiga qiziqish bildiradigan va 
uning maqsadlariga erishish bildiradigan va uning maqsadlariga erishish bo‗yicha 
imkoniyatlariga ta‘sir o‗tkazuvchi har qanday insonlar guruhidir (4.4-rasm). 
4.4-rasm. Aloqa(kontakt) auditoriyalari turlari
11
 
Makromuhit – bu korxonaning makromuhitiga ta‘sir o‗tkazuvchi kuchli 
omillardir. Ularga demografik, iqtisodiy, tabiiy, ilmiy – texnik, siyosiy va madaniy 
omillar kiradi. 
11
Котлер Ф., Армстронг Г., Вонг В., Сондерс Дж. Основы маркетинга.–М.: ООО ―И.Д.Вильямс‖,
2012.- 752 с.
 
Marketing 
Iste'mol 
bozorlari, B2C 
Sanoat bozorlari, 
B2B 
Savdo - vositachi 
bozorlar 
Ijtimoiy(sosial) 
ta'minot bozorlari 
Davlat tuzilishi 
bozorlari 
Xalqaro bozorlar 
Korxona 
Moliya 
muassasalari 
Ommaviy 
axborot 
vositalari 
Davlat 
jamiyati 
organlari 
Jamoat 
tashkilotlari 
Joylardagi 
jamoatchilik 
Keng 
jamoatchilik 
Ichki aloqa 
auditoriyalari 

---

87