Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

«qiyin tarbiyali bolalar»
(talab yuqori, ammo bozorda ulush 
kam). Bu hudud imkoniyatlarini o‗rganish va «yulduzlar» hududi darajasiga 
ko‗tarilishi ehtimoli bormi yoki yo‗qmi? Kerak bo‗lsa, harakatni ko‗paytirish zarur. 
To‗rtinchi hudud - 
«itlar»
(past talab va bozorda kam ulush). Agar bunday 
hududni egallab turishga keskin sabab bo‗lmasa, undan qutulish kerak. 
Marketing strategiyasida jahon amaliyotida General Electric biznes – portfel 
matritsasidan ham foydalaniladi. Boshqacha aytganda, ―Bozorning jalb etuvchanligi 
– raqobatli pozitsiya‖ matritsasi ham deb yuritiladi. U quyidagi ko‗rinishga ega 
bo‗ladi. 

---

113 
Biznes samaradorligi 
Kuchli 
O‗rtacha 
Kuchsiz 
B
oz
or
ning
jalb
e
tuvcha
nl
igi
yuqor
i 
Himoyalangan pozitsiya 
Ishlab chiqarishni 
kengaytirishda 
investitsiyalar 
Ishlab chiqarishni 
tanlanma kengaytirish 
o‗
rta
ch
a 
Ishlab chiqarishni 
tanlanma kengaytirish 
Tanlash, yoki daromadga 
mo‗ljallangan boshqarish 
Cheklangan kengayish, 
yoki ―Hosilni yig‗ib 
olish‖ 
pa
st
Himoya va qayta 
mo‗ljalni olish 
Daromadga mo‗ljal olish, 
boshqarish 
Tugatish 
6.9-rasm. GE yoki “Djeneral - Elektrik” matritsasi 
Firmaning biznes portfelida har bir mahsulotning joyi aniqlangandan so‗ng 
to‗rtta strategiyasidan biri tanlanadi. 
1.
Ishlab chiqarishni kengaytirish (maqsadi – bozor ulushini o‗stirish). 
2.
Saqlab qolish (maqsadi – bozor ulushini saqlab qolish). 
3.
―Hosilni yig‗ib olish‖(maqsadi – qisqa muddatli pul mablag‗larini kelib 
tushishini o‗stirish). 
4.
Tugatish (maqsadi – sotish yoki mavjud resurslardan samarliroq foydalanish 
uchun biznesni tugatish). 
SWOT tahlil – marketing tahlilining oddiy va keng tarqalgan turlaridan biri 
hisoblanadi. SWOT tahlil quyidagicha tavsiflanadi: 
-
S (STRENGTHS) – firmaning kuchli tomoni; 
-
W (WEAKNESSES) – firmaning kuchsiz tomoni; 
-
O (OPPORTUNITIES) – imkoniyatlari; 
-
T (THREATS) – tazyiqlar. 
Birinchi ikkita omil kompaniyaga nisbatan ichki, qolgan ikkita – tashqi 
hisoblanadi. Odatda, SWOT tahlilning natijalari to‗rtta kvadratlik jadvalda 
ifodalanadi. 

---

114 
Kuchli tomonlari 
Kuchsiz tomonlari 
Ichki omillar 
Imkoniyatlari 
Tazyiqlar 
Tashqi omillar