Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

Tovar innovatsiyasi 
- 1) mahsulotni takomillashtirishning original, sifati 
yaxshilangan va modifikatsiyalangan mahsulot ishlab chiqarish bilan bog‗liq bo‗lgan 

---

298 
uzluksiz jarayoni. Tovarning hayotiylik davri uzunligini va korxonaning 
rentabelligini ta‘minlovchi choora-tadbirlar ichida alohida o‗ringa ega. O‗z ichiga 
mahsulotni differensiyalash va diversifikatsiyalashni kiritadi; 2) bozorga yangi 
mahsulotni yoki mahsulotlar guruhini olib kirish. 
Tovar
siyosati
- tadbirkorlik maqsadlarini belgilash va ularga erishishga 
yo‗naltirilgan tadbir va strategiyalar majmui, yangi tovar yoki tovarlar guruhini 
bozorga 
olib 
kirish 
(innovatsiya), 
bozorda 
mavjud 
bo‗lgan tovarlarni 
zamonaviylashtirish (variatsiya) yoki ishlab chiqarish dasturidan tovar ishlab 
chiqarishni chiqarib tashlash (eliminatsiya), shuningdek, assortiment siyosatidan 
iborat. 
Tovar strategiyalari
- 1) tovar siyosatining korxonaga tovar hayotiylik 
davrining istalgan bosqichida foyda olish va savdo hajmining barqaror bo‗lishini 
ta‘minlashi mumkin bo‗lgan asosiy prinsipial yo‗nalishlari. Tovar strategiyasining 
asosiy turlari: tovar yoki xizmatlar innovatsiyasi, variatsiyasi, eliminatsiyasi; 2) tovar 
nomenklaturasini optimallashtirish yo‗nalishlarini ishlab chiqish hamda firmaning 
samarali faoliyat ko‗rsatishi va raqobatbardoshligini ta‘minlash uchun sharoitlar 
yaratuvchi tovarlar assortimentini aniqlash. 
Tovarni bozorda joylashtirish
- tovarlarning bozordagi raqobatbardoshligini 
ta‘minlash va mos keluvchi marketing majmuasini ishlab chiqish uchun amalga 
oshiriluvchi harakatlar. 
Tovarning hayotiylik davri
- tovar rivojlanishining uni ishlab chiqishdan to 
bozorga olib kirishgacha bo‗lgan asosiy bosqichlarini aks ettiruvchi ma‘lum bir vaqt 
davri; sotuvchining har bir bosqichda oluvchi foyda miqdori unga bog‗liq bo‗ladi. 
Tovarni sotish va foyda olish jarayonida besh bosqich ajratib ko‗rsatiladi: tovarni 
ishlab chiqish (bozorgacha) bosqichi, tovarni bozorga olib kirish (kiritish) bosqichi, 
tovarni sotish hajmining o‗sish bosqichi, etuklik (to‗yinganlik) bosqichi, tovarning 
susayish bosqichi yoki tovar eliminatsiyasi.