Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

Raqobat ustunligini tanlashni ikkita holat belgilab 
beradi
Birinchisi – firma faoliyat 
ko‘rsatayotgan tarmoqning tuzilishi
Ikkinchi – bu firma tarmoq 
doirasida egallagan (pozisiya)
Turli 
tarmoqlardagi 
raqobat 
mohiyatan 
bir-biridan 
keskin 
farqlanadi va turli tarmoqlarda uzoq 
muddat davomida foyda olish 
ehtimoli bir xil emas
Ba‘zi 
pozisiyalar 
tarmoqdagi 
o‘rtacha foydalilikdan qat‘iy nazar, 
boshqalariga qaraganda foydaliroq. 
Bu holatlardan har biri o‘z-o‘zicha 
strategiyani tanlab olish uchun 
etarli emas 

---

167 
Tarmoq va firmaning tashqi raqobat ustunliklariga quyidagilar kiradi: 

mamlakat raqobatbardoshligining yuqori darajasi; 

kichik biznesning davlat tomonidan faol qo‗llab-quvvatlanishi; 

mamlakat iqtisodiyoti faoliyat ko‗rsatishining sifatli huquqiy tartibga 
solinishi; 

jamiyat va bozorlarning ochiqligi; 

mamlakat iqtisodiyotini boshqarishning yuqori ilmiy darajasi; 

standartlashtirish va sertifikatlash milliy tizimining xalqaro tizim bilan 
uyg‗unlashuvi; 

fan va innovatsiya faoliyatining davlat tomonidan tegishlicha qo‗llab-
quvvatlanishi; 

mamlakatni boshqarishni axborot bilan ta‘minlashning yuqori sifati; 

mamlakat ichida va jahon hamjamiyati doirasida integratsiyalashuvning 
yuqori darajasi; 

mamlakatda past soliq stavkalari; 

qulay va arzon resurslarning mavjudligi; 

mamlakatda boshqaruv kadrlarini tayyorlash va qayta tayyorlashning 
sifatli tizimi va boshqalar. 
Tarmoq (firma)ning ichki raqobat ustunliklariga quyidagilar kiradi: 

tovarga bo‗lgan yuqori zhtiyoj; 

jamlash, ixtisoslashuv va kooperatsiyaning optimal darajasi; 

boshqaruvning yuqori sifatli axborot va me‘yoriy-uslubiy asosi; 

etkazib beruvchilarning raqobatbardoshligi; 

sifatli xomashyo va boshqa resurslardan foydalanish imkoniyatining 
mavjudligi; 

resurslardan foydalanish samaradorligini optimallashtirish ishlarining 
bajarilishi; 

tub yangiliklarning yuqori darajasi (patentlangan tovar, texnologiyalar, 
axborot tizimlari va h.k.); 

---

168 

menejerlarning raqobatbardoshligi; 

tovarning eksklyuzivligi; 

ko‗p ilm talab qiluvchi tovarlar eksportining yuqori ulushi; 

raqobatbardosh tashkilotlar va tovarlarning yuqori salmog‗i va boshqalar.