Ergashxodjaeva Sh. Dj., Nazarova F. M

 
Bob bo‘yicha xulosalar
 
Xalqaro  bozorda  tovarga  hamrohlik  qiluvchi  asosiy  marketing  tavsifnomalari 
tovar  sifati,  assortimenti,  o’rovi  va  dizayni,  markasi  va  servis  siyosatidan  iborat. 
Tovar  tavsifnomasi  ikki  yo’nalishda  –  tovarning  texnik  tavsifnomalari  (to’xtovsiz 
ishlashi,  xavfsizligi,  ekologiya  ko’rsatkichlari)  bo’yicha  va  iste’molchi  ehtiyojlarini 
qondirish  qobiliyati  bo’yicha  aniqlanadi.  Shu  sababli  tovar  sifati  tavsifnomalari 
ob’yektiv (texnik)  va sub’yektiv (qulaylik,  moda va  foydalanish  usullariga  nisbatan) 
turlarga taqsimlanadi. 
To’g’ri  va  mohirona  tashkil  etilgan  servis  mohiyatiga  ko’ra  chet  ellik 
xaridorning  tovarni  sotib  olishga  qaror  qilishidan  to  tovarning  xizmat  muddati 
tugaguncha hamrohlik qiladi.
 
Tovar  assortimenti  deganda  o’zaro  o’xshash  xislatlari,  bir  xil  iste’molchilar 
guruhlariga  sotilishi,  bozor  tomon  harakatalntirishning  marketing  uslubi  hamda  bitta 
yoki  bir  xil  narx  diapazonida  ekanligi  bilan  bog’liq  bo’lgan  tovar  guruhlari 
tushuniladi.  
Tovar  assortimenti  kengligi  bevosita  kompaniya  maqsadlariga  bog’liq  bo’ladi. 
Bozorda  o’ziga  munosib  o’rin  egallash,  bozordagi  o’z  ulushini  kengaytirish  va 
bozorning  o’sishiga  erishishga  harakat qiluvchi  kompaniyalar  yanada  kengroq  tovar 
assortimenti  tomon  intiladilar.  Qisqa  muddatli  yuqori  daromad  olishdan  manfaatdor 
kompaniyalar  esa,  aksincha,  ayrim  tovarlardan  iborat  bo’lgan  tor  tovarlar 
assortimentiga ega bo’ladi.  
Xalqaro marketingda tovar siyosati marketing kompleksining markaziy elementi 
– tovarga nisbatan xalqaro marketing siyosatining ajralmas qismi hisoblanadi. Tovar 

---

 
175 
strategiyasi,  tovar  sifati,  assortimenti,  o’ralishi,  markalanishi,  dizayni,  tovar  markasi 
va  xizmat  ko’rsatish  xalqaro  marketingda  tovar  siyosatining  tarkibiy  qismlari 
hisoblanadi. 
Xalqaro servis xizmatini standartlashtirish servis bozori kon’yunkturasiga javob 
berish, servis xizmati strukturasini differensiyalash, uni rejalashtirish, tashkil etish va 
nazorat  qilishni  soddalashtirish,  buyurtmachi  va  pudratchilarni  izlab  topish, 
ehtiyojlarni  to’g’ri  aniqlash,  servis  xizmatining  muayyan  turini  tanlash,  servis 
xizmatiga sarflanuvchi xarajatlarni rasionallashtirishga imkon beradi.