Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Ichaklar rivojlanishi embriogenezi: ichak nayi hosil bo‘lishi,
buralishi. 
Embrional rivojlanishning erta davrlarida ichak nayi -
birlamchi ichak qorin bo ‘shlig‘ining 
a.mezenterica superior
sohasida 
birlamchi tutqich bilan bogTangan naysimon shaklda boTib, rivoj- 
lanish jarayonida 
fiziologik embrional churra
bosqichini o ‘taydi. Bir 
vaqtning о zida ichak nayida buralish (
rotatsiya
), ichaklar va ular- 
ning tutqichlari hosil boTishi 
(formatsionmg
shakllanishi) va fiksatsi- 
yalanishi 
(fiksatsiya
- qotirilish, mustahkamlash m a’nosida) jarayon- 
lari boshlanadi (1-rasm). Ushbu jarayonlam ing birgalikda yoki alo- 
hidalanib turli sabablarga ko ‘ra buzilishi natijasida oshqozon-ichak 
traktida tug‘ma nuqsonlar, anomaliyalar yuzaga kelishi mumkin.
Narkulov Jakhangir
46

---

Ushbu jarayonlam ing buzilishiga: ichak nayida buralish jarayonining 
buzilishi va undan kelib chiqadigan sindrom yoki kasallikka -
mal-
rotatsiya
sindromi; ichaklar devori, ulaming tutqichlari hosil bo ‘lishi 
va shakllanish jarayonining buzilishiga -
malformatsiya
sindromi; 
ichaklaming fiksatsiyalanishi (fiksatsiya - qotirilish, mustahkamlash, 
qorin bo‘shlig‘i a ’zolari o‘z o ‘mini egallab, tutqichga ega bo‘lish 
jarayoni m a’nosida), tutqichlari hosil bo ‘lish jarayonining buzilishi 
va undan kelib chiqadigan sindrom yoki kasallikka -
malfiksatsiya
sindromi deyiladi. Ulaming har biriga alohida to‘xtalib o ‘tamiz.
Birlamchi naysimon ichak o ‘zining embrional rivojlanish jara- 
yonida shnursimon, ya’ni tizimchasimonbosqichni o ‘taydi. Birlamchi 
ichak nayi epiteliy proliferatsiyasi natijasida butunlay bekilib qoladi, 
buning izidan keladigan vakuolizatsiya (
rekanalizatsiya
) jarayonida 
esa ichak nayining ichi qaytadan quvur shaklini egallaydi. Ammo 
biron-bir ta ’sirot natijasida ichakning m a’lum qismi berkligicha qoli- 
shi mumkin.
1-rasm.