Эргаш Ғозиев

 
айб ё тан олинади ёки 
у мутлақо инкор этилади. Бироқ ўтказилган суҳбатлар ўсмирнинг психик 
дунёсига шундай
 
нозик
 
таъсир қилиши керакки, натижада унда виждон
 
азоби, ўнғайсизлик туйғуси вужудга келсин. Ўсмир шахсиятига тегадиган 
муомала қилиш ман этилади. Ҳамма вақт суҳбат давомида илиқ психологик 
иқлим, дўстона муносабат, қулай микромуҳит бўлмоғи шарт. Фақат 
шундагина мавжуд имкониятлардан унумли ва самарали
 
фойдаланиш 
мумкин. Ўсмирлар билан суҳбат
 
орқали уларнинг келажак режалари, орзу-
умидлари,
 
интилишлари, жисмоний ва ақлий меҳнатга яроқлиги аниқланади. 
Ўсмирларнинг типологик хусусиятларига биноан бир нечта шартли 
гуруҳга ажратиш мумкин.
Тарбияси қийин ўсмирларнинг биринчи гуруҳи орсизлар ёки 
субутсизлар дейилади. Улар ўз хатоларини билиб туриб қонун ва қоидаларни 
бузадилар, номаъқул
 
ишларни қиладилар. Кўпинча улар ўзларининг 
гуноҳкор эканликларини тан олмайдилар, мактабдаги айрим
 
камчиликларни 
танқид қиладилар. Лекин ютуқларни
 
эътироф қилишни хоҳламайдилар. 
Шахсий фикрларини бошқа кишиларга маъқуллашни ва ўз талабларини 
ўзгалар сўзсиз бажаришини жуда ёқтирадилар. Бундай болалар бетга чопар, 
ўжар табиатли, раҳм-шафқатсиз, “зўравон” бўладилар. Мустақил фикрга эга 
бўлмаган тенгдошларини ўз атрофларига тўплайдилар ва биргаликда тартиб 
бузишга
 
ундайдилар.
 
Иккинчи гуруҳга мансуб тарбияси қийин ўсмирлар яхши ва ёмонни 
тушунадилар, бироқ мустақил эътиқодга,
 
барқарор юксак ҳис-туйғуга эга 
эмасликлари сабабли “орқа қаноат”да туриб қоидани бузадилар. Уларнинг
 
хатти-ҳаракатлари тасодифий воқеликка, таъсир кучига ва вазият 
хусусиятига боғлиқдир. Улар ташвиқотга тез