Ер тузиш ва ер кадастри кафедраси

1. Ер ресурсларини бошқариш тизимининг шаклланиш қонуниятлари.
Бозор муносабатларининг қарор топиши шароитида ерларни давлат бошқарувининг қулай мажмуали услубларини қўллаш ва бюджет даромадларини кўпайтиришни таъминловчи, ердан фойдаланишни самарали бошқариш айниқса муҳим аҳамиятга эга. Шу билан бирга давлат бошқарувида ер муносабатларининг ягона тартибини ўрнатиш, ижара ҳақини белгилашда оқилона услубларни ишлаб чиқиш, ер бозори ҳолатини аниқ акс эттирадиган минтақа иқтисодиётининг ҳолати ва ундаги жараёнларни бошқариш тизимида, ер ижараси сиёсатида тадбирлар мажмуасини шакллантиришнинг бирламчилигини ҳисобга олиш ҳам катта аҳамиятга эга.
Бошқарув муносабатларининг турлари ҳар қандай ер муносабатларини бошқариш сингари, муайян тизим доирасида шаклланади. У ҳодисалар, предметлар, унсурларнинг бир-бири билан қонуний боғланган, объектив бирлигини ифодалайди. Таъкидлагандек, бошқариш тизими – бу бир-бири билан боғлаган бирликни ва ўзаро муносабатларда бўлувчи унсурлар йиғиндисидир. Ҳаракат ўз-ўзидан мавжуд бўлмай, балки бошқа тизим ва унсурлар таъсирида юзага келади. У мавжуд тизимга таъсир кўрсатувчи ташқи муҳитни ташкил этади.
Ер муносабатларини бошқариш ижтимоий-иқтисодий, экологик ва бошқа жараёнларни ўз ичига қамраб олади. Ер муносабатларини бошқариш механизми стихияли ва онгли характерда бўлиши мумкин. Стихияли механизм автоматик тарзда шаклланади ва бу жараёнда давлатнинг аралашуви талаб қилинмайди.
Бошқаришнинг онгли механизмида эса давлат ижтимоий институтлари бошқариш субъектларининг ривожланиш жараёнини ва илмий асосланган қонуниятларни ҳисобга олиш орқали ер муносабатларини бошқаради.


2. Давлат бошқарувида ер ресурсларини бошқаришнинг ўрни.
Ер ресурсларини бошқариш – бу ер ресурсларига жамият ва давлатнинг ер ресурсларини фойдаланишда уларнинг самарадорлигини ошириш учун мунтазам, онгли ва аниқ мақсадга қаратилган таъсир кўрсатишидир.
Ер муносабатларининг объекти ер ресурсларидир. Ер ресурсларини бошқариш эса улардан фойдаланишни режалаштириш, ташкиллаштириш, тартибга солиш ва назорат қилишдан иборат бўлиши керак.
Ўзбекистонда ер ресурсларини бошқариш, давлат ер фондидан оқилона фойдаланишни таъминлаш ва ташкиллаштириш махсус ваколатга эга бўлган давлат органлари томонидан амалга оширилади.
Ердан фойдаланишни бошқариш соҳаси ҳуқуқий жиҳатдан ер фондини бошқариш бўйича умумий бошқариш ваколатига эга ва ижро этувчи давлат органларига ажралади. Умумий бошқариш органлари биринчи навбатда давлат ҳукуматининг олий органларидир. Ижро этувчи органлар Ўзбекистон ҳудуди чегарасида ва маъмурий-ҳудудий бирликларда тегишли ердан фойдаланувчи идоралар бўлиб, улар ерлардан қандай мақсадларда фойдаланишидан қатъий назар ер ресурсларини ер бошқариш бўйича махсус ҳуқуқларига эгадир.