su ra rd i. X o ra z m shohi A lo u d d in M u h a m m a d
edi. U m o ‘g ‘u lla r h u ju m id a n s a ro s im a g a tu
shib, p o yta x tn i ta s h la b q o ch ish ta ra d d u d ig a
tush ga n id a o ‘g ‘li Jaloliddin
d u sh m a n g a qarshi
k u ra s h is h n i b ir n e ch a b o r ta la b qildi. B iroq
o ta si ko 'n m a d i. U bu niya tin i o ta si va fo tid a n
s o 'n g (1 2 2 0 ) ta x tg a o 'tirg a c h , a m a lg a o sh i-
rishga m u va ffa q bo'ldi.
J a lo lid d in n in g m o 'g 'u lla rg a q a rs h i b irin
ch i ja n g g i N a s a s h a h ri y a q in id a c h o 'ld a ,
p is tirm a d a g i 7 0 0 k is h ilik q o 's h in g a q a rs h i
b o 'ld i. K u tilm a g a n d a b o s h la n g a n bu ja n g g a
J a lo lid d in 3 0 0 ja n g c h is i b ila n kirib , g 'a la b a
q o z o n g a n . A n c h a o t-u lo v , q u ro l-a s la h a n i
o 'lja old i. C h in g iz x o n g a q a rs h i m a rd o n a v o r
ku ra sh i bilan o 'z in i o na V a ta n n in g
fid o y i fa r-
z a n d i, m o h ir s a rk a rd a e k a n lig in i n a m o y is h
e td i. C h in g iz x o n k a tta q o 's h in t o 'p la b
J a lo lid d in iz id a n tu s h d i. G a rd iz q a l’a si y a
q in id a C h in g iz x o n n in g ilg 'o r q is m la rin i to r-
m o r k e ltira d i v a y o 'lid a d a v o m e ta d i. C h in
g iz x o n S in d (H in d ) d a ry o s i b o 'y id a J a lo lid
d in q o 's h in in i q u rs h a b o la d i. U ch k e c h a -y u
u ch k u n d u z ja n g b o 'ld i. D u s h m a n q o 'li b a
la n d k e la y o tg a n id a n a s ir g a tu s h is h d a n
o 'lim n i a fz a l b ild i. O ila a ’z o la rig a x a z in a n i
va o 'z la rin i d a ry o g a o tis h n i b u y u rd i-d a , oti
b ila n o 'z in i s u v g a ta s h la d i.
S o h ild a n s u v -
g a c h a o 'n ikki g a z lik tik ja r e d i. O ti b ila n
n a rig i q ir g 'o q q a k e c h ib o 'td i. U n in g bu
h a r a k a tin i k u z a t ib tu r g a n C h in g iz x o n ,
o 'g 'illa rig a q a ra ta : « H a q iq iy o ta o 'g 'il s h u n
d a y b o 'lis h i k e ra k » , d e d i.
Jaloliddin H indistondan tortib, O zarbayjon,
G ruziyagacha bo'lgan katta hududda o'n yil ot
surib, m o'g'ullarga qarshi kurashdi, m usulm on
x a lq la rin i d u s h m a n g a
q a rsh i b irla s h tirish
y o 'lid a g i xa tti-h a ra k a tla ri b e h u da ketdi. Y o u,
y o k i bu h o k im J a lo lid d in g a q a rs h i c h iq a
bosh la d i.
K o'niya sultoni A lovuddin K ayqubod m uxo-
lifla r ku c h in i J a lo lid d in g a q a rsh i b irla s h tirish -
g a m u v a ffa q b o 'ld i. 1 2 3 0 -y il 1 0 -a v g u s td a
A rzin jo n ya q in id a gi ja n g d a Ja loliddin kuchlari
to r-m o r keltirildi. Jalo lid d in tu s h ku n lik ka tu s h
di. 1231-yiln in g 1 7 -2 0 -a v g u s tla rid a fo jia li ra
v is h d a h a lo k bo'ldi.
Y u rt o z o d lig i y o 'lid a jo n id a n k e c h a d i-
g a n b u n d a y in s o n la rn i fid o y i, ja s u r, m a rd
d e y m iz . B u y u k b o b o k a lo n im iz
J a lo lid d in
M a n g u b e rd i a n a s h u n d a y in s o n s ifa tid a
k is h ilik ta r ix ig a k irg a n .
O 'zb e kis to n R e sp u b lika si V a z irla r M a h ka -
m asi Jaloliddin M a n g u b erd i tava llu d in in g 800
yillig in i n is h o n la s h to 'g 'ris id a q a ro r qab u l q il
di. M a zk u r q a ro rg a m uvofiq, y u rtim iz d a yu b i-
le y g a k a tta ta y y o r g a r lik is h la r i a m a lg a
o s h irild i. U rg a n c h s h a h rid a J a lo lid d in M a n
g u b e rd i y o d g o rlik m a jm u i b a rp o e tild i. S h o -
v o t k a n a lin in g ikki q irg 'o g 'in i
tu ta s h tirib , b u
tu n b ir m e ’ m o r iy m a jm u a q a d r o s tla d i.
U n in g m a rk a z id a q o 'lin i q ilic h d a s ta s ig a
q o 'y g a n J a lo lid d in n in g p u r v iq o r h a y k a li
tu rib d i.
1 9 9 9 -y il 5 -n o y a b d a X o ra z m z a m in id a
o 'z b e k x a lq in in g d o v y u ra k o 'g 'lo n i Ja lo lid d in
M a n g u b e r d i ta v a llu d in in g 8 0 0 y illig ig a
b a g 'is h la n g a n katta ta n ta n a la r b o 'lib o'tdi.
A y n i p a y td a y u b ile y m u n o s a b a ti b ila n
J a lo lid d in M a n g u b e rd i n o m id a g i ja m g 'a rm a
www.ziyouz.com kutubxonasi
