Ички ишлар идораларида хизматни ўташ тартибини белгиловчи меъёрий ҳужжатлар, уларнинг мазмуни ҳамда ички ишлар идораларида хизматни ўташ тартиби тўғрисида тушунтириб беринг /1; 2; 6; 8; 9/
Ўзбекистон Республикаси мустақилликка эришган дастлабки йиллардаёқ ҳали ёш мустақил ватанимизнинг ички ва ташқи хавфсизлигини таъминлаш масаласи ҳукуматимиз олдида долзарб масала бўлиб қолди. Бу масалани Республика Ички ишлар идораларини хизматни онгли равишда, ўз хоҳиши билан ўзига касб қилиб олган, ватанига ва халқига жон-дилдан хизмат қилишни муқаддас бурчи деб ҳисоблайдиган Республика фуқаролари билан жамлаш орқалигина ҳал этиш мумкин.
Шуларни эътиборга олиб, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси 1993 йил 8 январ куни «Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар идораларида хизматни ўташ тўғрисидаги вақтинчалик Низом»ни тасдиқлаш тўғрисидаги 16 – сонли Қарорни қабул қилди. Вазирлар Маҳкамасининг ушбу қарори Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирининг 1993 йил 26–январдаги 25–сонли буйруғи билан эълон қилиниб, амалга киритилган. Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирининг 1993 йил 26–январдаги 25–сонли буйруғи билан тасдиқланган «Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар идораларида хизматни ўташ тўғрисидаги вақтинчалик Низом» га мувофиқ ички ишлар идораларига хизматга 18 ёшга тўлган, лекин 30 ёшдан ошмаган, ўзларининг хулқ-автори, ишчанлик қобилияти, соғлиги ва маълумотига кўра ички ишлар идораларининг олдига қўйилган вазифаларни бажаришга лаёқатли Ўзбекистон Республикасининг фуқаролари қабул қилинадилар. Ички ишлар идораларининг саф бўлинмаларига бўйи 170 сантиметрдан кам бўлмаган эркаклар ва 165 сантиметрдан кам бўлмаган аёллар қабул қилинади. Ўзбекистон Республикаси ИИВ тасарруфидаги олий ва ўрта махсус ўқув муассасаларига ўрта маълумотга эга бўлган республика фуқаролари 17 ёшдан 23 ёшгача қабул қилинадилар. Ички ишлар идораларида хизматни ўтаётган ходимлар эса 25 ёшгача қабул қилинадилар. Аввал жиноят содир этиб, жиноий жавобгарликка тортилган шахслар, ҳамда турар жойидан, иш жойидан ёки ўқиш жойидан қониқарсиз тавсифнома берилган шахслар Ички ишлар идораларига ишга қабул қилинмайдилар. Сафдорлар ва кичик бошлиқлар таркибига тегишли лавозимлар ҳарбий хизматни ўтаган шахслар билан контракт асосида жамланади. Шунингдек, амалдаги қонунларга мувофиқ ушбу лавозимлар ҳарбий хизматни ўтамаган шахслар билан ҳам жамланиши мумкин. Сафдорлар ва кичик бошлиқлар таркибига тегишли лавозимлар захирадаги офицерлар билан жамланишига йўл қўйилмайди.
Ички ишлар идораларидаги хизматнинг асосий хусусиятлари қуйидагиларни ўз ичига олади:
махсус қасамёд қабул қилиш кўзда тутилган;
махсус унвонлар жорий этилган;
белгиланган муддатларда шаҳодатдан ўтказиш назарда тутилган;
хизмат таътили алоҳида тартибда берилади;
махсус кийим-кечак жорий этилган;
хизмат интизоми ўрнатилган;
Ўрта, катта ва олий бошлиқлар таркибидаги шахслар қўйидаги ҳолатларда захирага чиқариладилар:
а) ёшига қараб:
подполковник унвонига қадар – 50 ёшда;
полковник – 55 ёшда;
олий бошлиқлар – 60 ёшда;
б) касаллиги туфайли – ҲТКнинг хулосаси асосида;
в) штат қисқартирилганлиги муносабати билан;
г) соғлигининг чегаралангани туфайли ҲТКнинг хулосаси асосида;
д) шаҳодатлаш хулосасига кўра хизматга нолойиқ деб топилганда;
е) бошқа вазирликка ёки қўмитага ишга ўтиб кетганда;
ё) шахсий илтимосига кўра;
ж) синов муддати давомида хизматга яроқсизлиги аниқланса;
Оддий ва кичик бошлиқларнинг истеъфога чиқиши қўйидаги асосларга кўра амалга оширилади:
а) ёшига қараб;
б) касаллиги туфайли;
в) соғлиғининг чегараланганлиги сабабли;
г) хизмат шартномаси муддатининг тугаганлиги сабабли;
д) шаҳодатлаш хулосасига кўра хизматга нолойиқ деб топилганда;
е) ИИОнинг интизомий низомида кўрсатилган тартибларни бузганда;
ё) шахсий илтимосига кўра;
ж) штатлар қисқартирилганлиги муносабати билан;
Оддий ва раҳбар ходимларни хизматдан бўшатиш қўйидаги ҳолларда амалга оширилади:
а) хизматдан бўшатилаётган ходим ЎзРнинг қонунларида белгиланган ёшга етмаган бўлса ва маълум унвони бўлиб соғлиги туфайли ҳарбий хизматга яроқли бўлмаса, ҳарбий ҳисобга қўйиш билан захирага чиқарилади;
б) хизматдан бўшатилаётган ходим ЎзРнинг қонунларида белгиланган ёшга етмаган бўлса, ҳарбий тиббий комиссия хулосасига кўра соғлиги туфайли ҳарбий хизматга яроқсиз деб топилса, маълум ҳарбий унвони бўлганда ҳам ҳарбий ҳисобдан чиқариш билан истеъфога чиқарилади.
