Energoaudit o`tkazish jarayonida ekologik ko`rsatkichlarini hisobga olishning ahamiyati

ENERGOAUDIT O`TKAZISH JARAYONIDA EKOLOGIK KO`RSATKICHLARINI HISOBGA OLISHNING AHAMIYATI.

O`zbekiston Respublikasi tashqi imidjini yaxshilash, turli xalqaro reytinglarda o`zining munosib o`rnini egallashi ustuvor vazifalardan biri hisoblanayotganligi hammamizga ma’lum. Jahon resurslari instituti iqlim tahlil ko'rsatkichlari reyting (WRI CAIT) ma'lumotlariga ko'ra, O'zbekistonning 2019 yildagi “Issiqxona gazi” hosil qilishdagi ulushining asosiy qismini yoqilg'i-energetika kompleksidan chiqarilgan bo'lib, bu jami “Issiqxona gazi” ko`rsatkichlarining 89,4% ini tashkil etgan.

O‘zbekiston 2030 yilga borib, YaIM birligiga “Issiqxona gazi” chiqarib tashlanishini kamaytirish bo‘yicha chora-tadbirlar strategiyasini ishlab chiqishi va atrof-muhitni muhofaza qilish tadbirlarini amalga oshirish ko‘lamini kengaytirish, ekologiya sohasida qonunchilikni mustahkamlash, yangi qurilgan korxonalarni maxsus texnika bilan jihozlash bo‘yicha tegishli jahon standartlarini joriy etish nazarda tutilmoqda. Bu “Issiqxona gazi” chiqarib tashlanishini imkon qadar kamaytirishga yo‘l beradi. ISO 50001 standarti ma’lumotlariga ko`ra energiyada foydalanishda ekologik o`zgarishlarni hisobga olish alohida ko`rsatkich sifatida qayd etilgan.

Ko'rsatkich 1: Energiya Foydalanish

Qazilma yoqilg'ilardan energiya iste'mol qilish global isishga, shuningdek, mintaqaviy va mahalliy havo ifloslanishiga yordam beradi. Bundan keyingi ekologik ta'sirlar qazilma yoqilg'ilarni qazib olish, qayta ishlash va tashishdan kelib chiqadi. Boshqa energiya manbalari ham salbiy ekologik ta'sirlarni keltirib chiqarishi mumkin. Masalan, bioenergiyani barqaror ishlab chiqarish va iste'mol qilish o'rmonlarni kesish, mahalliy turlarni almashtirish, tuproq resurslarining kamayishi va mahalliy va mintaqaviy havo ifloslanishi bilan bog'liq. Yadro energiyasidan chiqindilarni saqlash bilan bog'liq katta xavflar ham mavjud. Katta-kichik va kichik gidroenergetika ham suv yo'llarining ekologiyasiga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Shamol turbinalari qo'shni jamoalar va mahalliy qush hayotiga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Ushbu salbiy ta'sirlar siz foydalanadigan energiya miqdorini kamaytirish orqali kamaytirilishi mumkin.

Energiya xarajatlariga yoqilg'i, elektr energiyasi, isitish va boshqa energiya shakllarini sotib olish uchun; mashinalarni ishlatish, saqlash va amortizatsiya qilish uchun; va xodimlar uchun xarajatlar kiradi. Energiya xarajatlari kompaniya xarajatlarining sezilarli ulushini hisobga olishi mumkin va yoqilg'i narxi o'zgarishi mumkin, shuning uchun samaradorlikni oshirish rentabellikni oshirish strategiyasini ishlab chiqadi.Energiyadan “Issiqxona gazi”ning qariyb yarmi (49%) betartib ifloslanishlarga bog'liq bo'lib, ular oqish yoki gazlarning boshqa noaniq yoki tartibsiz chiqarilishlaridan kelib chiqqan. Qishloq xo'jaligi o'z navbatida 13,1% va 2,7% hissa sanoat jarayonlari va chiqindilarni, ortidan jami emissiya 2,4% hissa uzoq ikkinchi GHG manbai bo'ldi. O'zbekiston yer-foydalanish o'zgarish va o'rmon (LUCF) sektor 2014 yilda bu sektordan chiqadigan edi ortiq 16.40 MtCO2e yutish, sof uglerod chig'anoq edi.Biz yaxshilamiz kerak bo`lgan eng Ushbu maqolada bugungi kunda dolzarb muammo sifatida baholanayotgan ekologik reytingdagi ko`rsatkichlar tahlilini o`tkazish orqali eng katta ulushni tashkil etayotgan elektr energiya ishlab chiqarish jarayonini bugungi kundagi ahvolini tahlil qilamiz.