«energetika» fakulteti «elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari» kafedrasi

Nazorat savollari:

1. 
   Elektr zanjirlarining asosiy elementlari sanab bering?
   
2. 
   Iste’molchilarning ketma-ket va parallel ulanishini sharxlab bering?
   
3. 
   Om qonunlarini tushuntiring?
   
4. 
   Krixgof qonunlarini tushuntirig?
   
5. 
   Tugun teganda nimani tushunasiz va misollar keltiring?
   
6. 
   Iste’molchining qarshiligi nimalarga bog‘liq?
   
7. 
   Iste’molchi qarshiligini temperaturaga bog‘liqligini tushuntiring?
   
8. 
   O‘zgarmas tok zanjirlarini hisoblash usullarini sanab bering?
   
9. 
   Zanjirning quvvatini aniqlashni tushuntiring?
   
10. 
    Mavzu bo‘yicha xulosa chiqaring.
    

№ 3 - AMALIY MASHG‘ULOT

MAVZU: BIR FAZALI O‘ZGARUVCHAN TOK ELEKTR ZANJIRLARINI HISOBLASH
Mashg‘ulot maqsadi.
O‘zgaruvchan tok to‘g‘risida tushunchalar va istemalchilari turlari zanjirning aktiv, reaktiv va tula quvvatlari bilan tanishish, xisoblangan qiymatlar asosida vektor diagrammalar kurishni o‘rganish.
Vaqt bo‘yicha qiymatlari va yo‘nalishi o‘zgaradigan tok o‘zgaruvchan tok deyiladi. Texnikada sinus qonuni bo‘yicha o‘zgaradigan toklardan foydalaniladi. Sinusoidal o‘zgaruvchan tokning qiymatlari va yo‘nalishi davr deb ataluvchi bir xil vaqt oraliqlarda takrorlanadi.




3.1-rasm Sinusoidal EYUK grafigi

1. 
   O‘zgaruvchan tokning bitta to‘liq tebranish vaqti davr deyiladi (T).
   
2. 
   Bir sekunddagi davrlar soni chastota deyiladi (f).
   
3. 
   O‘zgaruvchan tokning ixtiyoriy paytdagi qiymati, oniy (i₁) qiymati deyiladi.
   
4. 
   O‘zgaruvchan tokning yarim davr davomidagi eng katta qiymati uning amplitudasi yoki maksimal qiymati deyiladi.
   

O‘zgaruvchan tok zanjirida quyidagi asosiy iste’molchilar mavjud:

Aktiv qarshilikga ega bo‘lgan iste’molchilar bunday iste’molchilarda kuchlanish bilan tok bir xil o‘zgaradi.

Reaktiv qarshilikga ega bo‘lgan iste’molchilar, bunday iste’molchilarning qarshiligi tok chastotasiga bog‘liq bo‘lib ular qo‘yidagicha
induktiv qarshilik Om.
sig‘im qarshilik Om.
Zanjirning to‘la qarshiligi Om.