«energetika» fakulteti «elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari» kafedrasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG‘ONA POLITEXNIKA INSTITUTI
«ENERGETIKA» FAKULTETI


«ELEKTR TEXNIKASI, ELEKTR MEXANIKASI VA
ELEKTR TEXNOLOGIYALARI»
KAFEDRASI


«ELEKTROTEXNIKA »
fanidan amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazish bo‘yicha

USLUBIY KO‘RSATMA

FarPI u s l u b i y

kengashida tasdiqlangan
Bayon № 2021 yil
Farg‘ona – 2021
Ushbu uslubiy ko‘rsatma «Elektrotexnika» fanidan amaliy ishlarini bajarish bo‘yicha tayyorlangan bo‘lib, undan oliy texnika o‘quv yurtlarining elektrotexnik bo‘yicha bakalavrlar tayyorlovchi fakultetlarning talabalari foydalanishlari uchun ishlab chiqilgan. 5311000-Texnologik jarayonlarni va ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va boshqarish (tarmoqlar bo’yicha) yo‘nalishidagi ixtisosliklar uchun oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tasdiqlagan «Elektrotexnika» fan dasturi asosida tayyorlandi.
Talabalarning amaliy mashg‘ulotlariga tayyorlanishini osonlashtirish maqsadida amaliy ishlar bo‘yicha nazariy materiallar berilgan.
Uslubiy ko‘rsatma «Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari» kafedrasi majlisida muhokama qilingan.

Bayon № . __. __. 2021 y.

Uslubiy ko‘rsatma «ENERGETIKA» fakultetining uslubiy komissiyasi tomonidan chop etishga tavsiya etilgan.

Bayon № . __. __. 2021 y.


TUZUVCHILAR: ass. Rahmatshoyev I.N

TAQRIZCHI: dots. Axunov Q.X.

№ 1 - AMALIY MASHG‘ULOT

MAVZU: O‘ZGARMAS TOK ZANJIRIDA ENERGIYANI XISOBLASH.


Elektr qarshilik
Ma’lumki, elektr zaryadlarning yo‘nalgan xarakatiga elektr toki deyiladi. Elektr zaryadlari o‘z xarakatida boshqa zaryad, atom va malekulalar bilan to‘qnashadilar. Bunda zaryadlarning tezligi va kinetik energiyasi kamayadi. Lekin elektr maydon ta’sirida zaryadlarning tezligi yana oshadi. Yangi to‘qnashishda esa tezligi yana kamayadi. Natijada o‘tkazgichda zaryadlarning bir tekis xarakati o‘rnatiladi. SHunday qilib o‘tkazgich zaryadlarning xarakatiga qarshilik ko‘rsatadi.

Qarshilikka teskari kattalik elektr o‘tkazuvchanlik deyiladi va g bilan belgilanadi.

O‘tkazgichning materiali, uzunligi va ko‘ndalang kesimi ma’lum bo‘lsa, uning qarshiligi quyidagicha aniqlanadi.

Qarshilikning temperaturaga bog‘liqligi
yoki