Энергетика факультети "электр техникаси, электр механикаси ва электр технологияси" кафедраси

Иккинчи масала

Тўлқинсимон чўлғамли ўзгармас ток машинасининг қуйидаги параметрлари берилган: якор пазлари сони z=25; жуфт қутблар сони р=2, секциядаги (ғалтакдаги) ўрамлар сони =4, битта пазга ва битта қатламга тегишли ғалтак томонлари сони U=3, магнит оқим Ф=0,6510^–2 Вб, якор токи I_я=27 А, айланиш частотаси n=1500 айл/мин. Машинанинг электромагнит қуввати аниқлансин. Р_эм=?

Ечиш

Машинанинг электромагнит қуввати Р_эм=ЕI_я.

ЭЮК
Е=zрnФ/а=С_сnФ.
Якор чўлғамининг эффектив симларини сонини топамиз
Z=2nz=23425=600/
Машина чўлғамини характерловчи доимий


бу ерда а=1.
ЭЮКни аниқлаймиз
Е=С_сФn/60=12000,00651500/60=195 В.
Электромагнит қувват
Р_эм=ЕI_я=19527=5265 Вт.


Учинчи масала

Параллел қўзғатишли генераторнинг номинал кучланиши U_н=230 В. юклама токи I=160 А. Якор чўлғамининг қаршилиги R_я=0,11 Ом, қўзғатиш чўлғамининг қаршилиги R_к=72 Ом. Якор чўлғамидаги ЭЮК Е ва ток I_я генератор бераётган қувват Р ва якор чўлғамидаги қувват исрофи Р_я аниқлансин. Р, Р=?

Ечиш
Қўзғатиш занжиридаги ток

Якор чўлғамидаги ток
I_я=I+I_к=160+3,2=163,2 А.
Якордаги ЭЮК
Е=U+I_яR_я=230+163,20,11=248 В.
Фойдали қувват
Р₂=UI=230160=36800 Вт=36,8 кВт.
Якор чўлғамидаги қувват исрофи



Тўртинчи масала

Икки қутбли ўзгармас ток генераторнинг якор чўлғами z=1200 симдан иборат. Битта симнинг чўлғам тирсак қисми билан биргаликдаги узунлиги 1=0,39 м. Симнинг кўндаланг кесим юзаси А_си=2 мм². учларидаги кучланиш U=110 В бўлганда генератор тармоққа Р=3,5 кВт қувват беради. Генераторнинг якор чўлғами қаршилиги R_я 20С да аниқлансин ва 75С да якор чўлғамидаги қувват исрофи топилсин. Мустақил қўзғатишли генератор якор чўлғами мисдан тайёрланган бўлиб, 20С да миснинг солиштирма қаршилиги =0,0172 мкОмм.

Ечиш

Битта параллел шохобчадаги якор чўлғамининг қаршилиги

Чўткалар орасидаги якорнинг қаршилиги

Якор токи

Якор чўлғамидаги кучланиш пасайиши
U_я=I_я1R_я=31,80,25=7,95 В.
75С даги якор қаршилиги

75С даги якор чўлғамидаги исроф



Бешинчи масала

Айланиш частотаси n=1000 айл/мин бўлган ўзгармас ток мотори юксиз ишламоқда; ундаги гистерезис исрофи Р_г=2500 Вт, уюрма токлар хосил қилган қувват исрофи Р_у=1000 Вт. Магнит оқим ўзгармас Ф=cоnct деб қабул қилинган хол учун, қандай айланиш частотасида пўлатдаги исрофлар икки мартага камаяди? Бунда қўзғатиш чўлғамидаги ва механик исрофлар хисобга олинмаган.

Ечиш
Гистерезис исрофи

бундан

Уюрма токлари хосил қилган исроф


Пўлатдаги исроф n=1000 айл/мин
Р_пул=Р_Г+Р_У=2500+1000=3500 Вт.
Қуйидаги тезликда n, пўлатдаги исроф икки мартага камаяди

Бу хол учун иккинчи даражали тенглама

Бу тенглама ечими:

n=–3070 айл/мин физик жихатдан мумкин эмас, демак n=570 айл/мин тўғри бўлади.