Elertrovoz transportini avtomatik boshqarish vositalariva tizimlari

2.Yuqori chastotali o’zgaruvchan tokli kontaktsiz elektrovozlar avtomatik boshqarish
Elektrovozning otkatkasining yangi tizimi elektrovoz otkatkasi hisoblanadi, uning ishlash printsipi asosan quvvatlantiruvchi nimstantsiyadan harakatlanayotgan elektrovozga kontaktsiz usul bilan– yuqori chastotali elektromagnitli induktsiya metodi orqali elektr energiyani uzatishga asoslangan.
Yuqori chastotali otkatka kompleksi (2 rasm) o’zgartiruvchi (Elektr transportni ta’minlovchi) nimstantsiyasidan 1, ikki maxsus kabelli tortish tarmog’i ko’rinishida 3, kondensatorlarni konpensatsiyalovchi 2 va elektrovoz 7.
Elektr transportni ta’minlovchi nimstantsiyasi iborat: chastotalarni o’zgartirgich (mashinali yoki statik agregat); boshqariladigan ishga tushirish jihozlari; boshqarish apparaturasi, boshqarish, nazorat, himoya va signalizatsiya; o’zgartirgichni sovutish tizimi jihozi.
Elektr transportni ta’minlovchi tarmoq bir fazali zanjirdan iborat, juft relьsli temir yo’l ostidan uning o’qiga nisbatan simmetrik yotqizilgan va berk konturni hosil qiluvchi ikkita maxsus yuqori chastotali birsimli kabeldan iborat.
Induktiv kabellar ma’lum vaqt oralig’idan keyin kabel bilan ketma-ket ulangan 2 kondensatorlar bilan kompensatsiyalanadi. Kabellar atrofida elektromagnitli maydon hosil bo’ladi, 4 maxsus elektr qabul qilgichda elektrovozga qabul qilinadi, tutashtirilmagan ferritli o’zakka joylashtirilgan maxsus kabelning bir nechta o’ramida ikki yassi cho’lg’amdan iborat. Elektr qabul qilgichdan 4 energiya to’g’rilagich orqali 5 elektr transportni ta’minlovchi 6 dvigatelga kelib tushadi.
Otkatka kompleksi Donbasdagi shaxtalarda sinab ko’rilgan va hozirgi kunda takomillashtirish va sanoat me’yoriga yetkazish arafasidagi ishlar olib borilmoqda. 3000 Gts chastotali tortish tarmog’ida elektrovozlardan foydalanish jarayonida quvvati 100 kVt va KSHSL-90kabelli, bir-biridan 400 mm masofada yotqaziladigan PVT-3astotali o’zgartirgichlardan foydalaniladi.
Hozirgi kunda V10 va V14 elektorvozli 5000 Gts chastotadagi tortish tarmog’i sinab ko’rilmoqda. Elektrojihozlar otkatkasi kompleksiga quyidagilar kiradi: ET elektr transportni ta’minlovchi dvigatellar, qabul qiluvchi-to’g’rilagichli uskunalar, nazorat va boshqaruvning yangi apparaturalari.( KEVV kontroller, AEV avtomatik o’chirgich, REVV ajratgich) TPCH-250-5 statikaviy chastota o’zgartgich, 250 kVt quvvatli 1,5 kV kuchlanishli va KSPR kondensatorlari, KSHST-130 maxsus kabellar.elektr jiholari kompleksini portlashdan himoyalash – RP ni bajarish darajasida bo’lishi kerak.
Donbasda V10 va V10B elektrovozini kontaktsiz sinash yuqori foydalanish sifatini va akkumulyatorli elektrovozlarga taqqoslaganda ahamiyatli afzal ekanligini ko’rsatdi. (t·km/sut) Otkatkaning unumdorligi 2,5 baravarga oshdi, elektroenergiyani solishtirma sarfi (kVt·ch/(t·km)) o’rtacha 1,75 martaga kamaydi, transportdan foydalanish soddalashdi. Bajarilgan iqtisodiy-texnik tahlil shuni ko’rsatdiki, kontaktsiz elektrovozli transportdan ahamiyatli darajada cho’zilgan shaxta maydonlarida yuqori mehnat unumdorlikka ega asosiy shaxta gorizontlarida qo’llash maqsadga muvofiqdir.