Elektrotexnika va sxemotexnika

5.5 – rasm. 5.6 – rasm.

IGBT – tranzistorlarning umumiy ma’lumotlari ish prinsipi

• Umumiy emitter sxemada ulangan bipolyar tranzistorda yasalgan kuchaytirgich bosqichi eng keng tarqalgan. Kuchaytirgich tahlil qilinganda signal manbai yoki qarshilik RG bilan ketma – ket ulangan ideal kuchlanish manbai yeG ko’rinishida (6.1 a-rasm), yoki qarshilik RG bilan parallel ulangan ideal tok manbai IG ko’rinishida (6.1 b-rasm) ifodalanishi mumkin

Agar RG va kuchaytirgich bosqichining kirish qarshiligi qiymatlari bir – biriga yaqin bo’lsa, signal manbaining turi hisoblash aniqligiga ta’sir ko’rsatmaydi. Agar RG kuchaytirgich bosqichining kirish qarshiligidan ancha katta bo’lsa, 6.1 b-rasmda keltirigan signal manbaidan, aks holda esa 6.1 a-rasmda keltirigan signal manbaidan foydalanish tavsiya etiladi.

• Agar RG va kuchaytirgich bosqichining kirish qarshiligi qiymatlari bir – biriga yaqin bo’lsa, signal manbaining turi hisoblash aniqligiga ta’sir ko’rsatmaydi. Agar RG kuchaytirgich bosqichining kirish qarshiligidan ancha katta bo’lsa, 6.1 b-rasmda keltirigan signal manbaidan, aks holda esa 6.1 a-rasmda keltirigan signal manbaidan foydalanish tavsiya etiladi.
• Umumiy emitter sxemada ulangan bipolyar tranzistorda yasalgan kuchaytirgich bosqichi sxemasi 6.2 – rasmda keltirilgan.
• Sxemani tahlil qilganda, tranzistor holati kirish kuchlanishi bilan boshqarilganda uzatish xarakteristikasi (6.3-rasm), chiqish xarakteristikalar oilasi (4.5-rasm) hamda kirish xarakteristikalar oilasi (4.4-rasm) dan foydalanish qulay.

12. Analog kalitlar va komutatorlar

• Kommutator (lot. commuto — almashtiraman, oʻzgartiraman), almashlab ulagich, taqsimlagich — elektr zanjirini ulash, oʻzish, almashlab ulash va zanjirdan oʻtayotgan tok yoʻnalishini oʻzgartirish uchun ishlatiladigan qurilma. Almashlab ulash qoʻlda (mas, telegraf K.i) yoki maxsus dastur asosida avtomatik tarzda bajariladi. Elektromexanik, elektron va elektron nurli K.lar bor. Oddiy elektromexanik K.: rubilniklar, elektr mashina kollektorlari; elektromagnit rele toʻplamlari va boshqa Elektron K. — maʼlum funksional sxemalar boʻyicha ion asboblari, elektron lampalar, yarimoʻtkazgichlardan yigʻilgan elektron qurilmalar. Elektron nurli K. — elektron nur yordamida boshqa asbobning ulanish sxemasini oʻzgartiradi. K. elektrotexnika, aloqa, telemexanikaning koʻp vositalari va boshqalarda qoʻllanadi.