Elektrotehnika va elektronika

O‘lchash  o‘zgartkichlarining  asosiy  metrologik  tavsiflari  va  umumiy 
ma’lumotlar. 
Ma’lum  fizik  qonunlar  asosida  ishlovchi  va  birorta  o‘lchash o‘zgartirishini bajaruvchi  texnik  
qurilma  o‘lchash  o‘zgartgichi  deb  ataladi.  Demak,  o‘lchash o‘zgartgichi  bir  fizik  kattalikni  u  bilan  
funktsional  bog‘langan  boshqa  bir  fizik kattalik orqali aks ettiradigan qurilmadir. 

---

96 
 
Tuzilishi  va  ishlash  asosiga  ko‘ra  o‘lchash  o‘zgartgich  (O‘O‘)lari  juda xilma-xil  bo‘lsada, ular  
o‘zgartirish    vazifasi,  darajalash    tavsifi,    xatoligi,  o‘lchash  diapazoni  kabi  umumiy  tavsiflar  bilan 
xarakterlanadi. 
O‘lchash o‘zgartgichining o‘zgartirish vazifasi  –  o‘zgartgichning chiqish va kirish  kattaliklarning  
funktsional  bog‘lanishi  bo‘lib,  analitik,  jadval  va  grafik ko‘rinishida ifodalanadi. O‘zDavST  8009–84 ga 
ko‘ra  o‘zgartirish  vazifasi  –    O‘O‘  chiqish    signali    informativ  parametrining  kirish  signali    informativ 
parametri  bilan funktsional bog‘liqligidir. 
Darajalash    natijasida    olingan    chiqish    va    kirish    qiymatlarining    o‘zaro  bog‘liqligi    O‘O‘ning  
darajalash  tavsifi  deyiladi.  U  formula,  jadval  va  grafik ko‘rinishlarida berilishi mumkin. 
O‘O‘ning  xatoligi  –  haqiqiy  va  nominal  (o‘lchangan)  o‘zgartirish  funktsiyalari orasidagi farq 
bo‘lib, o‘lchash vositalari xatoliklari singari topiladi. O‘O‘ning  o‘lchash  diapazoni  deb  –  o‘lchash  xatoligi  
normallashtirilgan o‘lchash kattalikning qiymatlar sohasiga aytiladi.