Elektrotehnika va elektronika

 
 
 
Nazorat  savollari 
 
1.
 
Dinamometrlarning  o‘lchash  poyoni va aniqlik sinflari haqida
 
nimalarni
 
 bilasiz? 
2.
 
Dinamometr yordamida qanday kattaliklar o’lchanadi ? 
3.
 
Dinamometrlar
 
nima uchun mo’ljallangan ? 
4.
 
DIN-1 rusumli elektronli  dinamometrlar. 
5.
 
DM-MG4 rusumli uzayishga va siqilishga ishlaydigan elektronli  dinamometrlar. 
6.
 
DE-5,0-0,5 rusumli elektronli  dinamometrlar.
 
7.
 
DE elektronli dinamometrlarning texnik tavsiflari haqida nimalarni  bilasiz ? 
8.
 
Titrash parametrlarini o‘zgartirish usullari ? 
9.
 
Vibrometrlarning  qanday turlarini bilasiz ? 

---

95 
 
II bob. 8-mavzu.  
NAMLIKNI O‘LCHASH VA NAZORAT QILISH VOSITALARI 
Reja: 
8.1.Umumiy ma’lumotlar. O’lchash o’zgartgichlari.  
8.2. Tuproq namligini o‘lchash usullari va asboblari. 
8.3. Suyuqlik sathini o‘lchash va avtomatik nazorat qilish  vositalari 
8.4. Tuproqning qattiqligi va zichligini o‘lchash asboblari. Areometrlar.  
 
8.1. Umumiy ma’lumotlar. O’lchash o’zgartgichlari.
 
Texnologik    jarayonlarni    nazorat    qilish,    ularni    sozlash    va    boshqarish    hamdamashina    va  
agregatlarning  parametrlarini  tadqiq  qilish,  ayniqsa  qishloq  xo‘jaligi, chorvachilik  va  parrandachilik  
mahsulotlarini  yetishtirish,  saqlash,  qayta  ishlashtexnologik  jarayonlarida,  gidromeliorativ  tizimlarni  
avtomatlashtirishda    ko‘pgina  noelektrik    kattaliklarni    yuqori    aniqlikda    o‘lchash    talab    qilinadi.    Bu  
kattaliklarga mexanik  siljish, tezlik, kuch, tezlanish, deformatsiya, suv va suyuqliklar sathi va sarfi,  bosim,  
harorat,  namlik,  mahsulotlarning  sifat  ko‘rsatkichlari  va  boshqa yuzdan ortiq parametrlar kiradi. Uzoq 
masofadan  turib  o‘lchash  va  ma’lumotlarni  kam  xatolik  bilan  masofaga  uzatish  kabi  afzalliklarga  ega 
bo‘lgan elektrik usullar va elektr o‘lchash vositalar yordamida bajariladi. 
Noelektrik    kattaliklarni    o‘lchashda    qo‘llaniladigan    vositalar    xilma-xil  bo‘lishiga    qaramay,  
o‘lchash    usuli    va    vositalarning    umumiy    xususiyatlari    hammavjud.    Umumiylik    shundan    iboratki,  
o‘lchanayotgan  har  qanday  noelektrik kattalik avval unga  proportsional bo‘lgan elektr (tok, kuchlanish, 
qarshilik,  chastota  va  boshqalar)  kattaligiga  aylantiriladi,  keyin  esa  elektr  o‘lchash  asbobi  yordamida 
o‘lchanadi. Noelektrik  kattaliklarni  o‘lchashda  ishlatiladigan  o‘zgartgichlarga qo‘yiladigan  asosiy  talab  
–    o‘lchash    ma’lumotini    aniqligi    va    jarayonni    to‘g‘ri    aksettirishdir.    O‘lchanayotgan  kattalikni 
o‘zgartirish  usuliga  (bevosita,  bilvosita  yoki  muvozanatlash)  ko‘ra  u  yoki  bu  turdagi  xatoliklar  yuzaga 
keladi.