Elektrotehnika va elektronika

90
0 
ga yaqin burchakka farq qilishi uchun bir fazali motorni -rasm, 
a
 va 
b
 da ko‘rsatilgan sxemalar bilan ishga 
tushiriladi.  Bir  fazali  motorning  ishga  tushirish  chulg‘ami  o‘ramlari  soni  kam  bo‘lgan  ingichka  simdan 
tayyorlanib,  uning  aktiv  qarshiligi  asosiy  chulg‘amnikiga  nisbatan  katta,  induktiv  qarshiligi  esa  kichik 
bo‘ladi. Shu sababli bu chulg‘amlardagi toklar fazasi    0
0 
< 
φ 
< 
90
0
  ga farq qilib, statorda aylanuvchi 
magnit maydon hosil bo‘ladi. Demak, bunday motorni bevosita ishga tushirish mumkin.  
Amalda magnit qutblari o‘zgarmas tok mashinalaridagi singari ayon shakldagi tuzilishga ega bo‘lgan 
bir  fazali  motorlar  ham  bo‘lib,  ularning  magnit  qutblariga  kiygizilgan  mis  halqachalar  ishga  tushirish 
chulg‘ami 
vazifasini 
o‘taydi. 
Bunday 
motorlar 
uchun 
  bo‘lib,  ulardan,  ko‘pincha,  elektr  patefonlarida, 
kichik quvvatli ventilyatorlarda foydalaniladi. Hozirgi vaqtda tavsifi ancha yaxshilangan bunday motorlar 
kir  yuvish  mashinalarida  ham  ishlatilmoqda.  Umuman,  bir  fazali  va  kondensatorli  motorlarning  kichik 
quvvatlilaridan  avtomatikada,  turmushda  keng  tarqalgan  sovitish  qurilmalarida,  kir  yuvish  va  tikuv 
mshinalarida,  magnitafon  va  shu  kabilarda  foydalaniladi.  Bir  fazali  yuqori  chastotali  motorlar,  bundan 
tashqari, o‘rmon va qishloq xo‘jaligida ishlatiladigan bir qancha qo‘l asboblarida ham qo‘llanilmoqda