Elektrotehnika va elektronika

g = 1/R;     g = 1/Om = Sm.           
(1.1)
 
 

---

11 
 
 
1.3-rasm. Elektr zanjirlarining asosiy va yordamchi elementlari. 
O’tkazuvchanlikning 
o’lchov birligi Simens deb ataladi. 
O’tkazgichlarning  temperaturaviy  tavsiflari    har  qanday  elektrotexnik  qurilmalarni  yaratishda 
hisobga  olinadigan  asosiy  parametrlardan  biri  bo’lib  hisoblanadi.  Joul-Lens  qonuni  bo’yicha  ( 
I
 
)  1 
A 
o’zgarmas tok oqib o’tayotgan ( 
r
 ) 1 
Om
 qarshilikka ega bo’lgan o’tkazgichdan ( 
t
 ) 1 
sek 
vaqt davomida 
ajralib chikayotgan issiqlik miqdori ( 
Q
 ) 1 
J 
 ga teng. 
t
rI
Q
2
      (1.2) 
Ushbu    ajralib  chikayotgan  issiqlik  amaliy  maksadlarda  ishlatilishi  yoki  atrof  muhitga  befoyda 
tarqalib ketishi (isrof) ga qarab katta yoki kichik elektr qarshilikga ega bo’lgan o’tkazgichlar tanlanadi. 
Masalan,  elektr  pechlari  uchun  katta  elektr  qarshilikga  ega  bo’lgan  o’tkazgichlar  tanlansa,  elektr 
energiyasini uzatish uchun liniyalarga imkon darajasida kichik elektr qarshilikga ega bo’lgan o’tkazgichlar 
tanlanadi. 
O’tkazgich  materiallar  solishtirma  qarshilik 
  yoki  unga  teskari  bo’lgan  nisbiy  o’tkazuvchanlik 
1
 bilan ta’riflanadi. Agar o’tkazgich 1 m uzunlikda bir xil kundalang kesim yuzaga 
S
 (
mm
2
 
) ega bo’lsa, 
uning qarshiligi: 
.
S
l
S
l
r