Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

5.4.  Ferritlar  va  magnit  dielektriklar
Ferritlar — bu temir oksidi Fe
2
O
3
 bilan metall oksidlarining
kimyoviy birikmasi. Ancha qiziq magnit xossalarga ega bo‘lgan va
texnik  qo‘llanilishga  tayyor  ferritlar  bir  necha  sodda  birikma-
larning  qattiq  eritmasidan  iborat.  Masalan:  keng  tarqalgan  —
nikel-rux ferritning umumiy ifodasi quyidagicha:
3
2
3
2
3
2
O
Fe
pFeO
O
Fe
nZnO
O
Fe
mNiO





,
Markalar
Vr,
T
Ns,
kA/m
W
maks
,
kJ/m
3
BI
0,19—0,21
128—136
2,8—3,4
BA
0,245—0,38
128—240
4,0—12,4
KS37
0,77
0,54
55
KSP37
0,90
0,5
65

---

102
bu yerda m,  n,  p mos ravishda tashkil etuvchilarning o‘zaro
nisbatini bildiradi. Tashkil etuvchilarning foiz nisbati u yoki
bu  magnit  xossaga  ega  bo‘lgan  material  olishda  muhim  rol
o‘ynaydi.
Ferrit tayyorlash texnologiyasi quyidagi jarayonlardan iborat:
tashkil  etuvchilar  kuydiriladi,  maydalanadi,  aralashtiriladi  va
yaxshi  presslanishi uchun kukunlar tarkibiga plastifikator-
lar: polivinil spirtning suvli eritmasi, suv, juda kam hollarda
parafin kiritiladi. Hosil bo‘lgan massadan yuqori bosim ostida
talab  etilayotgan  shaklga  ega  mahsulot  presslanadi.  Mahsulot
1100—1400°Ñ da kuydiriladi, u oqib, ferritning qattiq eritmasi hosil
bo‘ladi.
Radiochastota  ferritlariga  birinchi  navbatda  nikel-rux  va
marganes-rux ferritlar MnO—ZnO—Fe
2
O
3
 hamda litiy-rux, qo‘r-
g‘oshin-nikel va ferritning ba’zi boshqa turlari kiradi. Ferritlarning
bu  guruhi  turli  transformator  o‘zaklari,  induktivlik  g‘altaklari,
filtrlar, magnit antennalar, yuqori chastotada ishlovchi mikrodvi-
gatel  stator  va  rotorlari,  televizion  tizim  apparaturalarining
xatolikka boshlovchi detallarini yasashda qo‘llaniladi.
O‘zgaruvchi  maydonda  ishlovchi  ferritlar  uchun,  yuqori
temperaturada o‘lchangan boshlang‘ich magnit singdiruvchanlik

H
 dan tashqari, yuqori chastotada o‘lchangan yo‘qotishlarning
nisbiy  tangens  burchagi  tg /
H
,  kritik  chastota  f
kr
,  maksimal
singdiruvchanlik 
max
, Kyuri nuqtasi Tk va ba’zi boshqa kattaliklar
o‘rinli bo‘ladi.
Yo‘qotishlar burchagi keskin orta boshlaydigan chastota kritik
chastota deyiladi. Aniqlik uchun tg  = 0,1 bo‘lgan kritik chastota
tushunchasi  kiritilgan.  Boshlang‘ich  singdiruvchanlik  qancha
yuqori  bo‘lsa,  chegaraviy  chastota  shuncha  past  bo‘ladi.  5.4-
jadvalda ferritlarning parametrlari keltirilgan.

---

103
5.4- jadval