Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

Bo‘r uglerodli pardalar organik bor birikmalar, masalan,
B (S
4
N
9
)
3
 ni piroliz (kislorodsiz, termik parchalash) yo‘li bilan
olinadi. Bunday pardalar kichik TK

  qiymatiga ega bo‘ladilar.
Pardali rezistorlar uchun materiallar. Pardali va gibrid integral
mikrosxema  (IMS)  larda  passiv  elementlar,  ya’ni  rezistorlar,
kondensatorlar,  induktivlik  g‘altaklari  va  elementlararo  bog‘la-
nishlar asosida turli pardalar hosil qilish yo‘li bilan olinadi.
IMSlar  yupqa  pardali  va  qalin  pardali  turlarga  bo‘linadi:
qalin pardali IMS larning qalinligi 2 mkm dan oshmaydi, qalin
pardali IMS larda esa parda qalinligi ancha katta. Ular orasidagi
farq faqat qalinlikda emas, balki ularni hosil qilish texnologiya-
larida hamdir.
Rezitsiv  pardalar  hosil  qilish  uchun  qo‘llanilayotgan  mate-
rial uzoq vaqt davomida yuqori barqarorlikka ega bo‘lgan qarshilik
olishga, qarshilikning kichik temperatura koeffitsiyenti va yemiri-
lishlarga nisbatan yuqori chidamlilikka ega bo‘lishi kerak.
Asos — bu qalinligi 0,5—1,0 mm bo‘lgan, maromida silliq-
langan va pardozlangan dielektrik  plastinalardir. Agar qarshiligi
uncha katta bo‘lmagan rezistor tayyorlash talab qilinsa, u holda
parda yuqori qarshilikka ega bo‘lgan qotishma, masalan, nixrom-
dan yasaladi. Yuqori qarshilikka ega bo‘lgan qarshilik hosil qilish
uchun  metallning  keramika  bilan  aralashmasi  (kermet)  dan
foydalaniladi. Rezistorli parda uchlarida rezistorni boshqa element-

---

49
lar  bilan  ulash  uchun  metall  pardalar  ko‘rinishida  chiqishlar
yasaladi.  Pardali  rezistor  qarshiligi  parda  qalinligi  va  kengligi
uning uzunligi va materialiga bog‘liq bo‘ladi.
Pardali rezistorlarning solishtirma qarshiligi alohida birliklarda —
/kvadratda o‘lchanadi, chunki mazkur kvadrat shaklidagi parda
qarshiligi  kvadrat  o‘lchamlariga  bog‘liq  bo‘lmaydi.  Haqiqatan
ham, agar kvadrat tomonlari masalan 2 martaga kattalashtirilsa,
u holda tok oqib o‘tish uzunligi 2 martaga ortadi, lekin pardaning
ko‘ndalang  kesim  yuzasi  ham  tok  uchun  2  baravarga  ortadi;
demak, qarshilik o‘zgarishsiz qoladi.
Yupqa  pardali  rezistorlar  tayyorlash  uchun  qo‘llaniladigan
ba’zi materiallarning xossalari, 3.6-jadvalda keltirilgan.
3.6-jadval
3.6-jadvaldan ko‘rinib turibdiki, yupqa pardali rezistorlarning
temperaturaga bardoshliligi TK  taxminan 0,25·10
-4
 K
-1
 ga teng.
Uzoq muddatli ekspluatatsiyadan so‘ng bu rezistorlarning qarshi-
ligi  uncha  o‘zgarmaydi.  Ularni  tayyorlash  aniqligi  0,05  %  ni
tashkil etadi.