Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

Kondensatorlarning chastotaviy xossalari parazit induktivlik
va  aktiv  sarflanishlar  bilan  tavsiflanadi.  Ko‘pgina  kondensa-
torlarning  parazit  induktivligi  chiqish  uchlari  konstruksiyasiga,
shuningdek,  rulon  ko‘rinishidagi  kondensatorlar  qoplamalari
orasidagi o‘zaro induksiyaga bog‘liq. Uchlar qanchalik yo‘g‘on va
kalta bo‘lsa, parazit induktivlik shunchalik kam bo‘ladi. Qog‘ozli
va metall-qog‘ozli kondensatorlar parazit induktivlikni kamayti-
rish  uchun  «induksiyasiz»  o‘rov  qo‘llaniladi  (7.6-a  rasm):
qoplamalardan  birining  chiqarilgan  o‘ramlari  bir  tarafdan,  ikkin-
chisiniki  esa,  qarama-qarshi  tomondan  metall  bilan  qoplanadi
yoki  chiqish  uchlari  simmetrik  joylashtiriladi  (7.6-b  rasm).

---

145
Bunda  kondensatorga  kirayotgan  va  undan  chiqayotgan  tok
qoplamalarda  qarama-qarshi  yo‘nalishga ega  bo‘lib,  o‘z  induk-
siyasini munimumga keltiradi.
Aktiv  sarflanishning  qandayligiga  qarab  (dielektrikda  yoki
qoplamalar  va  chiqish  uchlarida)  kondensatorlarning  ekviva-
lent sxemalari turli ko‘rinishda bo‘ladi.
Yuqori  chastotali  kondensatorlarning  ekvivalent  sxemalari
uchun chiqish uchlarining L
R
 parazit  induktivligi va  dielektrik-
dagi  r
R
  sarflar  xosdir  (7.7-a  rasm).  Qog‘ozli  va  yupqa  pardali
past chastotali kondensatorlarning ekvivalent sxemasi 7.7-b rasmda
ko‘rsatilgandagiga  o‘xshashdir.  Elektrolitik  kondensatorlarning
ma’lum  chastotada  qo‘llanishining  asosiy  cheklanishi  elektro-
litdagi r
e
 sarflanishdir. Masalan, 7.7-b rasmda keltirilgan sxema-
dan  ko‘rinib  turibdiki,  elektrolit  kondensatorlarning  mumkin
7.6-rasm. Qog‘oz kondensatorlarning parazit induktivligini
kamaytirish:  a—«induksiyasiz»  o‘ram  bilan;  b—chiqish  uchlarini
simmetrik joylashtirish; 1—qog‘oz; 2—folga;  3—qoplamalarni
yoyish;  4—barmoqchasimon uchlarni  o‘rnatish.


1
2
I
I
I
I
3
4
b
a
H=0

---

146
bo‘lgan  qo‘llanish  sohasi  doimiy  tok  va  tovush  chastotalari
bo‘yicha diapazon bilan cheklanadi.