|
Zener test voltage at IZT [VZT] ( stabilizatsiya kuchlanishi Ust),
Zener test current [IZT] ( maksimal stabilizatsiya toki Istmax ),
Ohmic resistance [RS] ( differensial qarshilik Rd).Qolgan qiymatlarni o‘zgarishsiz qoldiring.
2-jadval
11-variant
|
Tranzistor turlari
|
Ust, V
(VZT)
|
Ist V
(IZT)
|
Rd, V
(RS)
|
1
|
KC210Б
|
10
|
0.014
|
22
|
2.3. Tranzistorli kompensatsion stabilizator ishini o‘rganish uchun rasmda keltirilgan
2.4. 3- jadvaldagi variantlar asosida stabilizator kirishidagi kuchlanish (Ukir) va yuklama qarshiligi (Rn)ni o‘rnating.
3-jadval
11-variant
|
Ukir,V
|
Uchiq, V
|
Rn, Om
|
1
|
27
|
18
|
360
|
2.5. Dastlabki hisoblar natijasida olingan R1 – R4 rezistorlar qarshiliklarini o‘rnating.
2.6. R3 rezistor qarshiligini eksperimental tarzda aniqlang, bu paytda chiqish kuchlanishi 3- jadvaldagi qiymatlarga mos kelishi kerak.
2.7. Kompensatsion stabilizator stabilizatsii koeffitsientini aniqlash uchun kirish kuchlanishi Ukir qiymatlarini ketma-ket quyidagi kattaliklarga o‘zgartiring: (0,9 Ukir , 0,94 Ukir , 0,97 Ukir , Ukir, 1,05 Ukir, 1,1 Ukir, 1,15 Ukir, 1,2 Ukir).
Naijalarni 4- jadvalga kirgizing.
4-jadval
Ukir, V
|
0.9 Ukir
|
0.94 Ukir
|
0.97 Ukir
|
Ukir
|
1.05 Ukir
|
1.1 Ukir
|
1.15 Ukir
|
1.2 Ukir
|
|
24,3
|
25,38
|
26.19
|
27
|
28.35
|
29.7
|
31.05
|
32.4
|
Uchiq , V
|
4,835
|
4.846
|
4.859
|
4.867
|
4.881
|
4.894
|
4.906
|
4.918
|
2.8. Stabilizatorning yuklama xarakteristikalarini o‘rganish uchun yuklama Rn qarshiligini ketma-ket quyidagi kattaliklar bilan o‘zgartiring: (0,4Rn , 0,6 Rn , 0,8 Rn , Rn , 1,2 Rn , 1,4 Rn , 1,6 Rn , 2 Rn).
Natijalarni 5- jadvalga kirgizing.
5-jadval
Rn, Om
|
0.4 Rn
|
0.6 Rn
|
0.8 Rn
|
Rn
|
1.2 Rn
|
1.4 Rn
|
1.6 Rn
|
2 Rn
|
|
144
|
216
|
288
|
360
|
432
|
504
|
576
|
720
|
Uchiq, V
|
4.863
|
4.866
|
4.867
|
4.867
|
4.868
|
4.868
|
4.869
|
4.870
|
3. Eksperimental ma’lumotlarni qayta ishlash.
3.1. 4- jadval asosida Uchiq(Ukir) bog‘liqlikning grafigi.
3.2. Stabilizatsiya koeffitsiyentining qiymatini quyidagi formula bilan hisoblandi:
KstU=(ΔUkir /Ukir nom)/( ΔUchiq /Uchiq nom)=((32,4-24,3)/27)/((4,918-4,835)/4,867)=0,3/0,01705=17,59 %
3.3. 5- jadval ma’lumotlari asosida Uchiq(Rn) bog‘liqlik grafigini chizing.
Xulosa
Kompensatsiya kuchlanishi stabilizatorlari tekshirildi va chiqish parametrlari hisoblab chiqildi.
MULTISIM14.0.1 dasturida biz transistor kompensatsiyasi kuchanish stabilizatorining sxemasini yig`dik. Ma`lum variantga ko`ra transistor va zener diod modeli ishlatilgan(ma`lum bir parametrga ega KT6980A, KT503Д va KC210Б).
Kompensatsion stabilizatsiya koeffitsiyentini hisoblash maqsadida kirish kuchlanishlarini berilgan qiymatlar Ukir (24.3-32.4) o`zgartirib chiqarildi.
Shunga mos ravishda chiqish kuchlanishi Uchiq (4.835-4.918) ham o`zgardi. Natijadan ko`rinib turibdiki kirish kuchlanishini orttiradigan bo`lsak, chiqish kuchlanishi ham ortadi.
Kompensatsion stabilizatsiya koeffitsiyentini hisoblash maqsadida yuklama qarshiligi Rn(144-720) o`zgartirib chiqarildi.
Shunga mos ravishda chiqish kuchlanishi Uchiq (4.863-4.870) ham o`zgardi. Natijadan ko`rinib turibdiki yuklama qarshiligini orttiradigan bo`lsak, chiqish kuchlanishi ham ortadi.
Kuchlanishning stabiliztor koeffitsienti KstU=17,59 % chiqdi.
Tajriba MULTISIM 14.0.1 dasturida o`tkazildi. Natijalarni Grafiki Excelda ko`rildi. Tadqiq jarayoni ilovada keltirilgan.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. David Boez-Lуpez and Felix E. Guerrero-Castro. Circuit Analysis with Multisim. A Publication in the Morgan & Claypool Publishers series 2011.
2. PauI Ноrowitz, Winfield Hill Rowland, ТНЕ ART OF ELECTRONICS Third Edition, , Cembridge universiʼn PRESS, 2015.
3. Титце У., Шенк К. Полупроводниковая схемотехника. 12- изд. Том I,II: Пер. с нем. – М.: ДМК Пресс, 2008.
4. Христич В.В. Лабораторный практикум по курсу “Электроника”. – Таганрог: Изд-во ТТИ, 2009.
5. Панфилов Д.И. и др. Электротехника и электроника в экспериментах и упражнениях (в 2–х томах). – 2001
6. Виртуальная лаборатория по измерительным приборам в среде Multisim и методика ее использования / Сост. Погодин Д.В., Насырова Р.Г. Казан. гос.техн. ун-т им.А.Н.Туполева. Казань, 2011
7. Евдокимов Ю.К, Линдваль В. “LabVIEW для радиоинженера: от виртуальной модели до реального прибора”. Москва: “ДМК Пресс” 2007.
8. Хернитер Марк Е. Multisim 7: Современная система компьютерного моделирования и анализа схем электронных устройств. (Пер. с англ.)/ Пер. с англ. Осипов А.И. – М .: Издательский дом ДМК пресс, 2006.
9. Плющаев В.И. Компьютерное схемотехническое моделирование: Методические указания. – Н. Новгород: Издательство ВГАВТ, 2002. – 64 с.
10. Шашлов А.Б. Основы светотехники: учебник для вузов / А.Б. Шашлов. – Изд. 2-е, доп. и перераб. – М.: Логос, 2011. – 256 с.
11. https://ozlib.com
12. https://www.top-technologies.ru
13. https://cxem.net
14. https://studfile.net
15. http://www.oldziyonet.uz
16. http://www.eknigi.org
17. http://www.nashaucheba.ru
18. http://www.ni.ru
19. www.labcenter.com
Do'stlaringiz bilan baham: |
