«Электроника ва автоматика» факультети

Сиғимли манометрларнинг ишлаш принципи босим ўзгариши билан ясси конденсатор қопламалари орасидаги масофани ўзгартириши натижасида унинг сиғимининг ўзгаришига асосланган. Сиғимли
5.5–расм. Сиғимли манометер схемаси
манометрнинг принципиал сxемаси 5.5-расмда келтирилган. Ўлчанаётган босим асбобга найча 1 орқали берилади ва мембрана 2 орқали қабул қилинади. Мембрана 2 ва электрод 3 конденсатор қопламаларини ҳосил қилади. Конденсатор эса ўлчаш сxемасига улагич 4 лар орқали бажарилади. Конденсатор сиғимининг қопламалар ўртасидаги масофага боғлиқлиги қуйидаги тенглама бўйича аниқланади
S 
С  (5.15) l
бу ерда, С – қопламалар юзи; ε – қопламалар орасидаги муҳитнинг
диелектрик сингдирувчанлиги; l – қопламалар орасидаги масофа.
Босим таъсирида мембрана эгилиб, этектрод 3 га яқинлашади. Мембрананинг эгилиши натижасида л масофа ўлчанаётган босимга нисбатан мутаносиб ўзгаради. Қопламалар юзи ва диелектрик сингдирувчанлик ўлчаш жараенида ўзгармайди.
Шунинг учун, (5.15) ифодани қуйидагича ёзиш мумкин:
C=К/l (5.16)
бу ерда K=S·ε.
Шундай қилиб, конденсатор сиғими ўлчанаётган босимга мутаносибдир. C ни ўлчов аxбороти сигналига айлантириш учун, одатда, ўзгарувчан ток кўприкларидан ёки резонансли LC-контурлардан фойдаланилади. Сиғимли асбоблар 120 MПа гача бўлган босимни ўлчашда қўлланади. Мембрананинг қалинлиги 0,05 ... 1 мм. Улардан тез ўзгарувчи босимларни ўлчашда фойдаланилади. Сиғимли манометрларнинг кўрсатишига атроф муҳитнинг ҳарорати таъсир қилади. Чунки ҳарорат ўзгариши натижасида қопламалар орасидаги масофа ўзгаради. Сиғимли манометларнинг яна бир камчилиги паразит сиғимлар таъсиридир. Ўлчаш xатолиги асбоб шкаласининг ± 0,2 ... 5 % идан ошмайди.
Пезоелектрик ⁵

манометрларнинг ишлаш принципи баъзи кристалл моддаларнинг меxаник куч таъсирида электр заряд ҳосил қилиш қобилиятига асосланган. Бу ҳодиса пезоеффект деб аталади. Пезоеффект кварц, турмалин, сегнет тузи, барий титанат ва бошқа моддалар