Elektron tijoratda elekton to‘lov tizimlari bo’yicha quyidagi savollarga javob yo’zing

3.Elektron to‘lovlar texnologiyasi
Hozirgi kunda elektron pul tizimlari naqdsiz pulni muomala qilishning eng ommabop turiga aylandi. Yirik davlatlar butun dunyoga tarqalgan va ommaviy tusga ega bo’lgan elektron pul muamolasi bilan bog’liq bank kartalarni chiqarishgan. Dunyodagi eng mashhur, kredit va debet bank kartalari bilan ishlaydigan tizimlar bu: 
VISA, MasterCard, VISA Electron va Maestrodir.
Bundan boshqa kartalar bilan ishlaydigan bir qancha tizimlar ham mavjud albatta, faqat ular qamrab olgan amal qilish doirasi nisbatan torroq.
Qo’shimcha qilish joizki, VISA kartalari bo’yicha yillik savdo aylanmasi 4,8 trillion AQSH dollarni tashkil qiladi. VISA kartalari dunyoning 200 dan ortiq mamlakatlarida qabul qilinadi. Dunyoda to’lov kartalarining 57% VISA kartalari tashkil qiladi, asosiy raqobatchilari MasterCard 26% va American Express 13% ni tashkil qiladi.
MasterCard Worldwide – dunyoning 210 mamlakatlaridagi 22 ming moliyaviy tashkilotlarni birlashtirgan xalqaro to’lov tizimi hisoblanadi. Bosh ofisi AQShning Nyu-York shahrida joylashgan.
Internet-banking tizimida ishlaydigan to’lov tizimlari ishlatish doirasi, hududlarni qamrab olishi va to’lov imkoniyatiga qarab bir-biridan farqlanadi. Ularning ayrimlari MDH davlatlari hududida amal qilsa, ba’zilari xalqaro tranzaktsiyalarni amalga oshirishda ishlatiladi.
Shulardan eng mashhur elektron tizimlardan biri Webmoney hisoblanadi. Bu tizim
aksariyat internet-do’konlarning elektron to’lovlarida ishlatiladi va o’zining o’ta mustahkam xavfsizlik tizimi bilan ajralib turadi. Hozirgi vaqtda Webmoney

4.Raqamli pullar va ularning ishlash texnologiyasi
Raqamli naqd pullar Internetda hisob-kitobning yangi turi hisoblanadi.«Raqamli naqd pul» termini elektron to’lov tizimi kategoriyasini aniqlaydi. Ular naqd pullarni real hayotdan Internet hayotiga o’tkazishga harakat qiladilar.
Raqamli naqd pullar –bu juda katta sonlar yoki fayllar bo’lib, ular belgilar funktsiyasini bajarishadi va boshqa to’lov tizimlaridan farqli ravishda, pul mablag’larining o’zi hisoblanadi.
An’anaviy jismoniy naqd pullarga qaraganda raqamli naqd pullar bir qancha afzalliklarga ega. Masalan, uni ishlatish rahbarga anonim darajasida boshqarishni ta’minlab beradi, bu kompyuter jinoyatlariga qarshi kurashda muhim ahamiyatga ega.
Bugungi kunda raqamli pullar ishlatishda 2 ta asosiy to’lov konstruktsiyalari bor:

• 
  Digi Sash- professor D.Chaum tomonidan ishlab chiqarilgan to’lovlarga qaratilgan to’lov konstruktsiyasi;
  
• 
  Mondex korporatsiyasining elektron pullari konstruktsiyasi; u to’lov jarayonida avtonomiyaga ega va avtorizatsiyaga muhtoj emas.
  

Internet – banking. U to’lov tizimlari orasida alohida guruh sanaladi. Internet – banking to’lov funktsiyasini bajaruvchi tizim bo’lib, Internet orqali bank operatsiyalarini amalga oshiradi.
To’lovlarni o’tkazishga imkon beradigan operatsiyalar o’ziga bank hisoblarini boshqarish bo’yicha hamma xizmatlarni qamrab oladi. Rossiyada hozirgi kunda mazkur sohadagi Internet bankiga «Avtobank»«Guta-bank» va «Grado Bank»tijorat banki kabi banklar tizimi va boshqalarni kiritish mumkin.
Raqamli naqd pullar bilan ishlashga mo’ljallangan to’lov tizimlari hozirgi vaqtda SET - qo’shma tizimlar bilan raqobatlashadilar va elektron tijoratga va to’lov tizimiga jalb etilgan ko’pgina kompaniyalar ikkilanib qoladilar. SET sxemasi bo’yicha to’lovmi yoki elektron naqd pullar to’lovi afzalliklari o’rtasida bahs hanuz davom etib kelmoqda. Bir paytlar hamma elektron naqd pullar afzalligiga ishongan bo’lsa, hozir kunda, aksincha, konservativ kreditlar ularni siqib chiqarmoqda.