"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

Topshiriqni bajarish tartibi: 
1.
 
Jadvalga kiritilayotgan turli xil ma’lumotlarga chegaralanishlar qo`yish 
uchun: 
-
Agarda Siz ma’lumotlar bazasining jadval rejimida turgan bo`lsangiz, 
hosil qilinayotgan jadval uchun 
Konstruktor
rejimiga kiring.; 
-
Darchaning yuqori qismidagi Mansab maydonida sichqoncha bilan 
turting; 
-
Darchaning pastki qismidagi ro`yxatdan Uslovie po znacheniyu (Shartli 
qiymat) qatorida sichqoncha ko`rsatgichi bilan turting; 
-
Unda hosil bo`lgan tegishli tugmachani bosib, Mansab maydoni qabul 
qilishi mumkin bo`lgan ma’lumotlarni aniqlash shartlarini tanlashga imkon beradigan 
oynani oching; 
-
Hosil bo`lgan oynada 
Professor
so`zini yozing va undan so`ng OR 
(mantikiy “yoki” (“ili”) buyrug`i tugmachasini bosing. Keyin 
Dotsent 
so`zini yozib, 
yana usha tugmachani bosing va undan so`ng 
Assistent so`z
ini yozing va OK 
tugmachasini bosing. Shunday qilib, biz Mansab maydoniga faqatgina yuqorida 
ko`rsatilgan so`zlargina kiritilishi mumkin bo`lgan shartlarni kiritib bo`ldik.
2.
Soobshchenie ob oshibke (Xatolar haqidagi ma’lumot)
qatoriga quyidagi 
so`zni kiriting: 
“Ma’lumotlarni togri kiriting, chunki o`qituvchilar uchun bunday 
mansab yoq”
; 
3.
Znachenie po umolchaniyu (Avtomatik ravishda dastur tomonidan 
kiritiladigan kattalik)
nomli qatorda 
Dotsent 
so`zini kiriting; 
4.
Kod (O`qituvchi kodi) maydoniga kiritiladigan ma’lumotlarga chegaralanish 
o`rnatish uchun ularning qaytarilmasligini va keyinchalik ularni o`zgartirish mumkin 
bo`lishiga ahamiyat berish kerak. Shuning uchun ham ushbu maydon uchun 
ma’lumotlarning Schetchik turini qo`llab bo`lmaydi, chunki bunda ma’lumotlar hech 
qachon qaytarilmaydilar. Ikkinchi shartni bajarish uchun, ya’ni, o`qituvchilar 
kodlarini o`zgartirishga imkon yaratish uchun Kod maydonida ma’lumotlarning 
Chislovoy 
turi tanlanishi kerak bo`ladi. Ularning qaytarilmasligini ta’minlash uchun 
esa quyidagi ishlarni bajarish kerak bo`ladi: 

Indeksirovannoe pole (Indekslashtirilgan maydon) ko`rsatgichi qatorida 
sichqoncha ko`rsatgichini o`rnatib, uni turting. Indeks – Access ning jadvaldagi 
ma’lumotlarni qidirish va saralash uchun ishlatiladigan bir muxim vositasidir. 

---

354 
Jadvalning kalit maydoni (boshlang`ich maydon kaliti) avtomatik ravishda 
indekslashtiriladi. MEMO, OLE ob’ektlari maydonlari va Giperilova turidagi 
maydonlarda indekslar hosil qilishga yo`l qo`yilmaydi.
Indekslashtirilgan maydon
xususiyati bir maydon uchun hosil qilingan indeksni aniqlaydi. Indekslashtirilgan 
maydon unikal (qaytarilmaydigan) yoki qaytariladigan kattaliklarni o`z ichiga olishi 
mumkin. Istalgan miqdordagi indekslarni hosil qilishga imkon beriladi; 

Hosil bo`lgan ro`yxatdan 
Da
deb, nomlangan punktni (imkoniyatni) 
tanlab oling. Bu ishni bajarish “
Mos kelishlarga yo`l qo`yilmaydi
” (
Covpadeniya ne 
dopuskayutsya
) ma’nosini anglatadi va shu ishning dastur tomonidan amalga 
oshirilishiga olib keladi; 

Endi tegishli tugmachani bosish orqali Tablitsa (Jadval) rejimiga o`ting. 
Bunda “
Hosil bo`lgan jadval saqlansinmi?
” degan savolga javoban Da (Xa) 
tugmachasini bosing; 
5.
Yuqorida keltirilgan jadvaldan foydalangan holda barcha ma’lumotlarni 
kiriting. So`ngra Mansab maydoniga 
Laborant
so`zini kiritib kuring. Ekranda