"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

CRM-tizimlar ustunligi 
CRM-tizimlarni asosiy joriy qilinishi mijozlar bilan o‘zaro aloqalarni tashkil 
etish va boshqarish bilan bog‘liq. SHuning uchun, birinchi navbatda, CRM-tizimlarni 
ustunligi savdo ko‘rsatkichlarini o‘sishida namayon bo‘ladi, xususan, savdo hajmi 
oshadi, samaradorligi ko‘tariladi, mijozlarni jalb etish xarajatlari kamayadi. Undan 
tashqari, CRM-tizimlar tashkilot faoliyatini boshqariluvchanligi va madaniyatiga 

---

144 
tabiiy holda ta’sir etadi. 
CRM-tizimlarni asosiy ustunliklari sifatida quyidagilarni keltirish mumkin: 
–
qaror qabul qilish jarayoning tezligi ortishi. Mijozg‘lar to‘g‘risidagi tarqoa 
holdagi ma’lumotlarni birlashtirish (integratsiya) hisobiga ma’lumotlarga ishlov 
berish va tahlil jarayonlari tezlashadi, natijada, mijozlar bilan o‘zaro hamkorlikka 
mas’ul xodim barcha aloqalar tarixini ko‘rishi mumkin, so‘rovlarga javob berishi va 
ular bo‘yicha echim qabul qilish tezkorligi ortadi. 
–
ish vaqtidan foydalanish samaradorligi ortadi. CRM-tizimlar mijozlar bilan 
bog‘liq muhim hodisalarni avtomat tarzda kuzatish va habardor qilishga imkon 
beradi. Xodimga bu axborotlarni tarqoq manbalardan izlash zaruriyati bo‘lmaydi; 
–
marketing tadbirlaridan keladigan natijalar samaradorligini oshiradi. YA’ni, 
CRM-tizimlar mijoz va o‘zaro aloqalar tarixi to‘g‘risidagi barcha axborotlarni o‘zida 
saqlaydi, u holda marketing tadbirlari yanada mijozga yo‘naltirilgan bo‘ladi. 
Kompaniyajda har bir aniq mijozga yo‘naltirilgan marketing tadbirlarini 
tashkillashtirishga imkon beradi. 
–
hisobotlar ishonchliligini oshiradi. Axborotlarni tizimlashtirish hisobotlar 
ishonchliligi va savdolar bo‘yicha bashoratlar aniqligini oshiradi; 
–
qog‘ozli hujjat aylanishi hajmini kamayishi. Mijozlar bilan o‘zaro aloqa 
jarayonlarini avtomatlashtirilishi hisobiga barcha hujjatlar elektron ko‘rinishga 
o‘tkazilishi mumkin;
–
mijozlar ketib qolishi sonini kamayishi. Xodimda mijolar bilan o‘zaro 
aloqalar to‘g‘risidagi axborotlar barcha detallariga kirishiga imkon yaratiladi. Bu esa 
iste’molchilar so‘rovlariga xizmat ko‘rsatish sifati va tezkorligini yaxshilaydi; 
–
boshqaruv madaniyatini o‘sishi. Jarayonni avtomatlashtirish echilayotgan 
masalani har bir xodim sub’ektiv harakatlariga bog‘liqligini kamaytiradi; 
–
ma’lumotlarni himoyalanganligi va butligi. CRM-tizimlarni qo‘llash 
hisobiga mijozlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarga kirishni markazlashgan boshqaruvini 
tashkil etish va ular butligini ta’minlashni tashkil etish mumkin.