Elektron pochta va kompyuter tarmoqlari

Elektron pochta va kompyuter tarmoqlari

• 7.01.2020

Elektron pochtadan foydalanish

• Internet elektron pochta xizmatiga ega. Elektron pochta nima? Elektron pochta maxsus dastur bulib, uning yordamida Siz dunyoning ixtiyoriy joyidagi elektron adresga turli xat, xujjat, va umuman ixtiyoriy faylni junatishingiz va olishingiz mumkin. Eng asosiysi ma'lumot bir necha dakikada etib boradi. Lekin undan foydalanish uchun Siz maxsus pochta tarmogi yoki Internet tarmogiga boglangan bulishingiz zarur va elektron adresga ega bulishingiz kerak. Elektron adresni provayder ochadi. Yoki Internetda bepul elektron pochta xizmatlari mavjud. Ulardan foydalanib, uzingizga elektron adres ochishingiz mumkin.
• Bu - www.hotmail.com, www.usa.net, www.yahoo.com. Bu saxifalarga kirib anketa savollariga javob berib, adres ochishingiz mumkin.

E - mail adres formati

• Elektron adres kuyidagi formatga ega:
• Masalan, [e-mail]
• Demak, malika - adres egasi ismi, mrc - tashkilot nomi, freenet - Internet - provayder nomi, uz - davlat nomi.
• Xatni yuborish uchun manzilni, mavzuni va uz manzilingizni kursatishingiz zarur. Elektron pochta orkali matn, grafik, audio, video, rasmli xujjat va fayllarni yuborish mumkin.

Elektron pochta dasturi bilan ishlash

• Outlook Express dastursi bilan tanishamiz. Bu dastur bilan ishlash juda oson va kulay. Dasturni ishga tushirish uchun dastur belgisida sichqoncha tugmachasini 2 marta chertasiz va ekranda quyidagi darcha hosil bo’ladi.
• Darchaning yuqori qismida menyu komandalari keltiriladi. Keyingi satrda asboblar paneli tugmachalari joylashgan. Elektron pochta bilan ishlashda asboblar paneli tugmachalaridan foydalanish juda qulay. Shuning uchun quyida asosiy tugmachalarning tafsifini keltiramiz.

Xat yozish va junatish tartibi

• Do’stingizga xat yozish uchun Создат сообщение tugmachada sichqonchani cherting. Natijada ekranda quyidagi darcha рosil bo’ladi.
• Кому maydonida do’stingiz elektron adresi yoziladi. Masalan, [e-mail]. Копия maydonida xat nusxalari yuborilgan mualliflar adreslari keltiriladi. Тема maydonida xatning mavzusini ko’rsating. Masalan, "taklif". Pastki darchada xat yoziladi. Masalan,
• "Hurmatli Saidaxon, Sizni institutimizda 5 yanvar soat 15.00 da o’tkaziladigan konferensiyaga taklif etamiz. Manzil.: Mustaqillik ko’chasi,225. Ehtirom ila AT va MM kafedrasi". Xatni tugri yozganingizni quyidagi rasm yordamida tekshirib ko’ring:

Xujjatlarni jo’natish tartibi

• Biror xujjatni yoki grafik, audio va videoli faylni xatga ilova qilishingiz mumkin. Odatda hisobotlar, turli xujjatlar, rasm, yoki shunga o’xshash ma'lumotlar ilova yordamida jo’natiladi. Xujjatlarni tayyorlangan formatida jo’natgan ma'qul. Masalan, Word yoki Excelda ishlangan.
• Rasm, multimedia, audio yoki videoni ham o’z formatida yuborish zarur. Lekin bu fayllarning xajmi kattaligini hisobga olib ularni jo’natishdan avval arxivator dasturlar yordamida kichraytirish zаrur.

Elektron pochta dasturi bilan tugmachalar yordamida ishlash

Tugmachalar majmui	Bajariladigan amal tavsifi
CTRL+N	Yangi xat yozish mumkin.
CTRL+R	Xatga javob yuboradi.
ALT+S	Xatni jo’natadi.
CTRL+M	Xatni muallifga eltadi
CTRL+D	Xatni o’chiradi.
CTRL+P	Xat nusxasini printerda chiqaradi
Shift+Back Space	Xatni boshqa manzilga eltadi.

• 10.01.2015

Kompyuter tarmoqlari

Jamiyatning hozirgi bosqichida axborot texnologiyalarining rivojlanishini kompyuter tarmoqlarisiz tasavvur etib bo’lmaydi.

• Jamiyatning hozirgi bosqichida axborot texnologiyalarining rivojlanishini kompyuter tarmoqlarisiz tasavvur etib bo’lmaydi.
• Kompyuter (hisoblash) tarmog’i — bu, aloqa kanallari orqali yagona tizimga bog’langan kompyuter va terminallar majmuasidir, ya’ni kompyuterlarning o’zaro axborot almashish imkoniyatlarini beruvchi qurilmalar majmuidir
• Tarmoqning asosiy imkoniyatlari tarmoqqa ulangan kompyuterlar va axborot ashyolariga bog’liq.
• Tarmoqda axborotni ishlab chiqaruvchi va undan foydalanuvchi ob'ektlar tarmoq ob'ektlari deyiladi. Tarmoq ob'ektlari alohida kompyuter, kompyuterlar kompleksi, ishlab chiqarish robotlari va boshqalar bo’lishi mumkin. 
• Axborotlarni territorial joylashuviga ko’ra kompyu­ter tarmoqlarini uchta asosiy sinfga bo’lish mumkin: global tarmoqlar, regional (mintaqaviy) tarmoqlar, lokal (mahalliy) tarmoqlar.

Global kompyuter tarmoqlari turli mamlakatlarda, turli qit'alarda joylashgan abonentlarni birlashtiradi, ya’ni global tarmoq – dunyoning ixtiyoriy davlatidagi kompyuterlarni o’zida birlashtirish imkoniniga ega bo’lgan tarmoq.

• Global kompyuter tarmoqlari turli mamlakatlarda, turli qit'alarda joylashgan abonentlarni birlashtiradi, ya’ni global tarmoq – dunyoning ixtiyoriy davlatidagi kompyuterlarni o’zida birlashtirish imkoniniga ega bo’lgan tarmoq.
• Abonentlar orasida aloqa bunday tarmoqlarda telefon aloqa liniyalarda, radioaloqa va sputnik aloqa tizimlari asosida amalga oshiriladi.
• Mintaqaviy kompyuter tarmoqlari bir-biridan ancha uzoqda joylashgan biror mintaqaga tegishli abonentlarni birlashtiradi. Masalan, biror shahar ichidagi yoki iqtisodiy regionda yoki alohida bir mamlakatda joylashgan abonentlarni birlashtiruvchi tarmoq.

Lokal (mahalliy) tarmoq kichik bir hududda joylashgan abonentlarni birlashtiradi, ya’ni lokal tarmoqlar bir binoda yoki bir – biriga yaqin binolarda joylashgan kompyuterlarda o’zaro axborot almashish imkonini beruvchi tarmoq hisoblanadi. Bunday tarmoq         odatda aniq bir joyga bog’langan bo’ladi. Masalan, biror korxona yoki tashkilotga. Mahalliy tarmoqning uzunligini 2—3 km bilan cheklash mumkin. Bunday tarmoqlarda axborot almashinish aloqa kabellari (ba’zan, telefon tizimi yoki radiokanal) orqali amalgam oshiriladi. Bunda foydalanuvchilar tarmoqqa ulangan kompyuterlardagi ma’lumotlarni ayirboshlash va dastur, chop etish qurilmasi, modem va boshqa qurilmalardan birgalikda foydalanish imkoniyatiga ega bo’lishadi. Shuning uchun, bittadan ko’p kompyuterga ega bo’lgan firmalar o’z kompyuterlarini lokal tarmoqqa birlashtiradi. Lokal tarmoqda axborotni uzatish uchun axborotni marshrutlash va seleksiyalash lozim bo’ladi.

• Lokal (mahalliy) tarmoq kichik bir hududda joylashgan abonentlarni birlashtiradi, ya’ni lokal tarmoqlar bir binoda yoki bir – biriga yaqin binolarda joylashgan kompyuterlarda o’zaro axborot almashish imkonini beruvchi tarmoq hisoblanadi. Bunday tarmoq         odatda aniq bir joyga bog’langan bo’ladi. Masalan, biror korxona yoki tashkilotga. Mahalliy tarmoqning uzunligini 2—3 km bilan cheklash mumkin. Bunday tarmoqlarda axborot almashinish aloqa kabellari (ba’zan, telefon tizimi yoki radiokanal) orqali amalgam oshiriladi. Bunda foydalanuvchilar tarmoqqa ulangan kompyuterlardagi ma’lumotlarni ayirboshlash va dastur, chop etish qurilmasi, modem va boshqa qurilmalardan birgalikda foydalanish imkoniyatiga ega bo’lishadi. Shuning uchun, bittadan ko’p kompyuterga ega bo’lgan firmalar o’z kompyuterlarini lokal tarmoqqa birlashtiradi. Lokal tarmoqda axborotni uzatish uchun axborotni marshrutlash va seleksiyalash lozim bo’ladi.

Global, mintaqaviy va mahalliy tarmoqlar birlashmasi ko’p tarmoqli ierarxiyani tashkil etish imkonini beradi. Masalan, Internet kompyuter tarmog’i keng tarqalgan, ommaviylashgan global kompyuter tarmog’idir, ya’ni Internet – bu mihglab local va mintaqaviy kompyuter tarmoqlarini bir butun qilib birlashtiruvchi butun dunyo kompyuter tarmog’i. Uning tarkibiga erkin ravishda birlashgan tarmoqlar kiradi. Internet alohida tarmoqlarni birlashtirgan. Shuning uchun u katta imkoniyatlarga ega. O’zining shaxsiy kompyuteri orqali Internetning ixtiyoriy abonenti axborotni boshqa shaharga uzatishi, Vashington kongressi kutubxonasidagi adabiyotlar katalogini ko’rib chiqishi, Nyu-Yorkdagi metropoliten muzeyining eng so’nggi ko’rgazmasining rasmlari bilan tanishib chikishi, tarmoqga ulangan abonentlar bilan konferentsiyada yoki o’yinda ishtirok etishi mumkin. Internetning asosiy yacheykasini mahalliy kompyuter tarmoqlari tashkil etadi. Elektron aloqa – bu internetning eng ko’p xizmat ko’rsatish turi bo’lib, ma’lum elektron manzilga axborotni elektron usulda uzatish vositasidir.

• Global, mintaqaviy va mahalliy tarmoqlar birlashmasi ko’p tarmoqli ierarxiyani tashkil etish imkonini beradi. Masalan, Internet kompyuter tarmog’i keng tarqalgan, ommaviylashgan global kompyuter tarmog’idir, ya’ni Internet – bu mihglab local va mintaqaviy kompyuter tarmoqlarini bir butun qilib birlashtiruvchi butun dunyo kompyuter tarmog’i. Uning tarkibiga erkin ravishda birlashgan tarmoqlar kiradi. Internet alohida tarmoqlarni birlashtirgan. Shuning uchun u katta imkoniyatlarga ega. O’zining shaxsiy kompyuteri orqali Internetning ixtiyoriy abonenti axborotni boshqa shaharga uzatishi, Vashington kongressi kutubxonasidagi adabiyotlar katalogini ko’rib chiqishi, Nyu-Yorkdagi metropoliten muzeyining eng so’nggi ko’rgazmasining rasmlari bilan tanishib chikishi, tarmoqga ulangan abonentlar bilan konferentsiyada yoki o’yinda ishtirok etishi mumkin. Internetning asosiy yacheykasini mahalliy kompyuter tarmoqlari tashkil etadi. Elektron aloqa – bu internetning eng ko’p xizmat ko’rsatish turi bo’lib, ma’lum elektron manzilga axborotni elektron usulda uzatish vositasidir.

Kompyuterlarni mahalliy tarmoqga ulash

• — halqasimon;
• — shinali;
• — yulduzsimon.
• Halqasimon bog’lanishda kompyuterlar yopiq chiziq buyicha bog’langan bo’ladi. Tarmoqning kirish qismi chiqish qismi bilan ulangan bo’ladi. Axborot halqa bo’yicha kompyuterdan kompyuterga o’tadi.
•  
• Tarmoqning shinali boglanishida ma'lumotlar uzatuvchi kompyuterdan shina bo’yicha har ikki tomonga uzatiladi.
• Yulduzsimon bog’lanishda markaziy kompyuter mavjud bo’lib, unga qolgan barcha kompyuterlar boglangan bo’ladi.

BlueTooth –kabelsiz tarmoq.

• BlueTooth - kabelsiz tarmoq standartidir. Ishlash radiusi 10- 100 metr oralig’i bo’lib, 2.5 GGts chastotada ishlaydi. O’tkazish tezligi 1Mbit/sek. Albatta qurilmalar ham bu standart uchun mo’ljallangan bo’lishi shart. Shuningdek, qo’l (mobilniy) telefoni bilan aloqa bog’lash mumkin. Agar telefon operatori (masalan, Uzdunrobita) Internetga bog’lash imkonini bersa, u holda kompyuterdan va qo’l telefonidan foydalangan holda simsiz Internetga bog’lanish mumkin (noutbuklar uchun juda qulay).

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

• ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

• 07.01.2020