|
1.1.Создать - yangi hujjat yaratish.
1.2.Открыть – Diskdagi mavjud hujjatni yuklaydi, bu buyruq ishga tushirilganda "Открытие документа" oynasi ochiladi, oynadan kerakli hujjat tanlab olinadi.
1.3.Закрыть- Joriy hujjatni yopadi.
1.4.Сохранить– joriy hujjatni diskka yozish(saqlash). Agar hujjat yangi bo'lsa, hujjat saqlanadigan papka, hujjat nomi va formati ko'rsatilishi kerak.
1.5.Сохранить как- joriy hujjatni boshqa papkaga yoki diskga, boshqa nom yoki formatda yozish (saqlash).
1.6.Сохранить все - word matn muxarririda ochilgan hamma oynadagi hujjatlarni diskka yozish.
1.7. Свойства – joriy hujjat haqida axborot olish va shu axborotlarni uzgartirish.
1.8.Пaрaмeтры страницы – varaq sahifalarining- ko'rinishini izohlash. Bunda xoshiyalarni, varaq o'lchamini va boshqa parametrlarni ko'rsatish mumkin.
1.9. Предварительный просмотр- hujjatni printerga chop etishga yuborishdan avval qog'ozdagi ko'rinishini ekranda ko'rish.
1.10. Печать - hujjatni printerga chop etish uchun yuborish. Bunda printerni, varaqlar raqamini, nusxalar sonini ko'rsatish mumkin.
1.11. Bundan oldingi ish seansda ishlatilgan hujjatlar ro'yxati. shu ro'yxatdan hujjat nomini tanlab hujjatlarni tez ochish mumkin.
1.12. Выход - prosessoridan chiqish.
1.3. Elektron jadval yacheykalari va
ular ustida amallar bajarish.
Excel jadval prosessorida yangi ochilgan fayl (kitob) bir nechta varaqlarga bo'lingan va bu varaqlar sonini 256 tagacha ko'paytirish mumkin. Varaqlar nomi (лист1, лист2, лист3 va xk.) Excel oynasi past qismida keltirilgan. (rasmga qarang).
Varaqlar qo'shish uchun varaq nomi kontekst menyusi ishga tushiriladi va Добавить buyrug'i ishga tushiriladi. O’chirish uchun Удалить, nomini o'zgartirish uchun Переименовать, ko'chirish yoki nusxa olish uchun Переместить/Скопировать buyrug'idan foydalaniladi.
MICROSOFT EXCEL dagi barcha ma`lumotlar jadval Ko’rinishida namoyon bo’lib, bunda jadval yacheykalarining (xonalarining) ma`lum qismiga boshlang’ich va birlamchi ma`lumotlar kiritiladi. Boshqa qismlari esa xar xil arifmetik amallar va boshlang’ich ma`lumotlar ustida bajariladigan turli amallar natijalaridan iborat bo’lgan axborotlardir.
Elektron jadval yacheykalariga uch xil ma`lumotlarni kiritish mumkin:
matnli;
sonli ifodalar;
formulalar.
Matnli ma`lumotlar sarlavha, belgi, izohlarni uz ichiga oladi.
Sonli ifodalar bevosita jadval ichiga kiritiladigan sonlardir.
Formulalar — kiritilgan sonli qiymatlar bo’yicha yangi qiymatlarni hisoblaydigan ifodalardir.
Formulalar har doim «=» belgisini qo’yish bilan boshlanadi. Formula yacheykaga kiritilgandan keyin shu formula asosida hisoblanadigan natijalar yana shu yacheykada hosil bo’ladi. Agar shu formulada foydalanilgan sonlardan yoki belgilardan biri o'zgartirilsa, EXCEL avtomatik ravishda yangi ma`lumotlar bo’yicha hisob ishlarini bajaradi va yangi natijalar hosil qilib beradi.
EXCELning asosiy ishlov berish ob'yekti hujjatlar (dokumentlar) hisoblanadi. EXCEL hujjatlari ixtiyoriy nomlanadigan va XLS kengaytmasiga ega bo’lgan fayllardir. EXCELda bunday fayllar «Ishchi kitob» deb ataladi. Bir ishchi kitob ixtiyoriy sondagi elektron jadvallarni o’z ichiga olishi mumkin. Ularning har biri «ishchi varaq» deb ataladi. Bir ishchi varaq o’z nomiga ega bo’ladi. Ishchi kitobni xosil qilish uchun MICROSOFT EXCEL dasturini ishga tushirish zarur. Ishchi kitobning tarkib elementlaridan biri ishchi varaq, ya`ni elektron jadval xisoblanadi.
Elektron jadvalning asosiy elementlari esa yacheyka va diapazonlardir.
Yacheyka — bu jadvaldagi manzili ko’rsatiladigan hamda bir qator va bir ustun kesishmasi oralig'ida joylashgan elementdir. Yacheyka kesishmalarida hosil bo’lgan ustun va qator nomi bilan ifodalanadigan manzili bilan aniqlanadi. Masalan, A — ustun, 4 — qator kesishmasida joylashgan yacheyka — A4 deb nom oladi. Yacheykaga sonli qiymatlar, matnli axborotlar va formulalarni joylashtirish mumkin.
Bir necha yacheykalardan tashkil topgan guruh diapazon deb ataladi. Diapazon manzilini ko’rsatish uchun uni tashkil etgan yacheykalarning chap yuqori va ung quyi yacheykalar manzillari olinib, ular ikki nuqta bilan ajratilib yoziladi. Masalan: A1:A4
Excel jadval prosessorida butun varaq yacheykalarga bo'lingan. Yacheykalar standart ravishda vertikaliga ustunlar sarlahasi harflar bilan gorizontaliga satrlar sarlahasi sonlar orqali ketma-ket nomlanadi va mos ravishda har bir yacheyka jadvaldagi o'rniga qarab quyidagicha nom oladi: A1, A2, A3 ...... B1, B2, B3 va hokazo.
Yacheyka nomi yacheyka nomi maydonida ko'rsatib turiladi va uning nomini shu maydon orqali o'zgartirilishi mumkin.
|
Yacheykalar eni quyidagicha o'zgartiriladi: Ustun sarlahasi o'ng tarafidagi chiziqqa kursatkichni keltirib va ikki taraflama strelka ko'rsatilgandan keyin sichqoncha chap tugmasini bosgan holda keraklicha ustun yacheykalarining eni o'zgartiriladi yoki menyu satridan “Формат”-“столбец”-“ширина” buyrug'ini tanlab, yacheyka eni son bilan ko'rsatiladi. Bunda butun ustun eniga o'zgaradi. Agar bir nechta ustunlar bir xil bo'lishi kerak bo'lsa, ular avval ustunlar sarlavhasi orqali belgilab olinadi va ixtiyoriy bittasi eni o'zgartiriladi. (rasmga qarang).
|
|
Yacheykalar bo'yiga quyidagicha o'zgartiriladi: satr sarlavhasi tagidagi chiziqqa ko'rsatkichni keltirib, tepaga-pastga strelka ko'rsatilgandan keyin sichqoncha chap tugmasini bosgan xolda xarakatlantiriladi yoki menyu satridan “Формат” -“строка” -“высота” buyrug'ini tanlab, yacheyka bo'yi son bilan ko'rsatiladi. Bunda butun satrdagi yacheykalar bo'yiga o'zgaradi. Agar bir nechta satr bo'yini bir xilda o'zgartirish kerak bo'lsa, bu satrlar belgilab olinadi. (rasmga qarang).
|
|
Yacheykalar ish varag'iga quyidagicha qo'shiladi: menyu satridan “Вставка”-“ячейки” buyrug'ini tanlash yo'li bilan yoki kontekst menyudan “Добавить ячейки” buyrug'ini tanlash yo'li bilan. Bu ikkala xolda “Добавление ячеек” oynasi ochiladi, undan tanlash yo'li bilan yacheyka, satr yoki ustun qo'shish kerakligini ko'rsatiladi. satr yoki ustun qo'shish uchun menyu satridan mos ravishda “Вставка” - “строка” yoki “столбец” buyrug'ini tanlash mumkin. Joriy kitobga yangi ish varag'ini qo'shish uchun menyu satridan “Вставка”-“Лист” buyrug'i ishga tushiriladi.
|
|
Yacheykalar ish varag'idan quyidagicha o'chiriladi (olib tashlanadi): menyu satridan “Правка”-“удалить” buyrug'ini tanlash yo'li bilan yoki suzuvchi menyudan “Удалить” buyrug'ini tanlash yo'li bilan. Bu ikkala xolda “Удаление ячеек” oynasi ochiladi, undan tanlash yo'li bilan yacheyka, satr yoki ustun o'chirish kerakligi ko'rsatiladi. Joriy kitobdan ish varag'ini olib tashlash (o'chirish) uchun menyu satridan “Правка”-“Удалить листь” buyrug'i ishga tushiriladi va so'rovlarga mos ravishda javob beriladi. O’chirilgan varaqni “Правка” - “отменить” buyrug'i orqali qayta tiklab bo'lmaydi.
|
Yacheyka formati quyidagicha o'zgartiriladi: menyu satridan “Формат”-“Ячейки” buyrug'i yoki suzuvchi menyudan “Формат ячеек” buyrug'i ishga tushiriladi. “Формат ячеек” oynasida quyidagilar o'zgartiriladi: sonlarning formati, yacheykadagi yozuv joylashish o'rni, harf turi va ko'rinishi, chegarasi chiziqlari, ko'rinishi, rangi va ximoya parametrlari. (rasmga qarang).
Do'stlaringiz bilan baham: |
