|
ELEKTRON JADVALLAR
REJA:
Кirish. Elektron jadvallarning yaratilishi
MICROSOFT EXCEL dasturini yo’qlash va ishni tugalash.
Ish joyining asosiy elementlari.
Excel tavsiyanoma bo’limlari tavsifi.
Diagramma va uning asosiy elementlari.
O’tilgan mavzuni talabalar qanday o’zlashtirganini aniqlash maqsadida bahs munozara tashkil qilinadi, ya'ni nomerlangan varaqlarni talabalar olishdi. Nomerlangan varaqlarda 2 ta bir soni, 2ta ikki soni va hokazo bo’lganligi uchun talabalar juft-juft bo’lib, o’zaro o’tilgan mavzu bo’yicha savol-javob shaklida bahslashdilar. O’tilgan mavzu yana bir bora o’qituvchi tomonidan yakunlanadi.
Kirish.Elektron jadvallarning yaratilishi (Statistik ma'lumotlarni tahlil qilish usuli asosida olib boriladi).
O’zbekistonda Prezident Islom Karimov tomonidan ishlab chiqilgan besh tamoyil asosida bosqichma - bosqich bozor iqtisodiyoti munosabatlari shakllantirilmoqda.
O’zbekistonda yo’zaga kelgan vaziyat iqtisodiyotning rivojlanishini intensiv yo’lga o’tkazishni, resurslarning barcha turlaridan oqilona foydalanishni, ishlab chiqarishga tobora takomillashgan dasturlarni joriy etishni juda ham muhim vazifa qilib qo’ymoqda.
Korxonalarni texnik jihatdan qayta qurollantirish, kam chiqitli va chiqitsiz texnologiyalardan, ilgor konstruktsiyali materiallardan foydalanish dasturlarini amalga oshirish asosidagina mehnat unumdorligini o’stirish, mahsulot sifatini yaxshilash, aholining harid talabini qondirish, ilm - fan ishlab chiqarish tarmoqlari, ayniqsa, elektronika, asbobsozlik, hisoblash texnikasi, aloqa vositalari ishlab chiqarishlarini rivojlantirish vazifasi kelib chiqadi.
Bularning hammasi axborotlashtirishning ulkan imkoniyatlaridan eng samarali foydalanishni, uning bozor munosabatlariga o’tish davridagi jarayonlariga ta'sirini kuchaytirishning eng dolzarb vazifasiga aylantirmoqda.
Ma'lumki, iqtisodiy axborot hamma jarayonlarning yo’zaga kelishida ishtiroq etadi. Ularni amalga oshirilishi har xil bo’ladi. Shu o’rinda boshlang’ich ma'lumotning ishonchli, to’liq va zamonaviy bo’lishiga katta e'tibor beriladi. Korxonada axborotni yig’ish va ro’yxatdan o’tkazish har xil xo’jalik operatsiyalarini bajarish vaqtida sodir bo’ladi. (Masalan: tayyor mahsulotlarni hamda materiallarni qabo’l qilish, yuborish va boshqalar). Avval axborot yig’iladi, keyin mustahkamlanadi. Keltirilgan hisobotlar, misol uchun, ish joylarining o’zida ishlab chiqarilgan detallar, sifatsiz detallarning soni va boshqalar hisoblash natijasida kelib chiqadi. Haqiqatdan axborotni yig’ish uchun o’lchash ishlari, hisob-kitob, material ob'yektlarini taqqoslash, alohida bajaruvchilarning vaqtinchalik va sonli harakterdagi ishlarini hisob-kitob qilish kabilar amalga oshiriladi.
Iqtisodiy axborotlarni uzatish har xil iqtisodiy ob'yektlarda turlicha amalga oshiriladi. Avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimida axborotni yig’ish va ro’yxatdan o’tkazish ko’pincha uni qayta ishlashdan ajratilgan holda olib boriladi. Ma'lumki, axborotlarni yig’ish va uzatish ish joylarining o’zida amalga oshiriladi, uni qayta ishlash esa - hisob-kitob markazida olib boriladi.
Elektron jadvallar hayotning har xil sohasida uchraydigan, hisoblash va iqtisodiy masalalarni yechishda, jumladan, berilganlarni tez o’zgartirib turuvchi masalalarni tezkor ravishda ishlab chiqishda, masalan, bank hujjatlari bilan ishlash kabi keng ko’lamli masalalarni yechishda qo’llaniladigan o’ta quvvatli vosita hisoblanadi.
Elektron jadvallar deb, jadvalni qayta ishlash uchun mo’ljallangan ADPni elektron jadvaliga aytiladi.
Jadvaldagi ma'lumotlar uchun ustun va Qatorlar kesishgan joydagi katakchalarda saqlanadi. Bu katakchalarda sonlar, ramziy ma'lumotlar va formulalar saqlanishi mumkin.
Hisoblash elektron jadvalining dastlabki dasturi 1979 yili Visicals (Visiblencalculatrs – ko’rinib turuvchi kalkulyatr) nomi bilan Software Arts firmasida yaratilgan. Bu dastur Apple II kompyuteri uchun ishlab chiqilgan va ko’p jihatdan uning bozorda ommabopligi aniqlangan. 1981 yil IBM PS kompyuteri paydo bo’lishi bilan bu tipdagi kompyuterlan uchun elektron jadvallar ishlab chiqila boshlandi.
Visicals va Supercals dasturlarining yangi ko’rinishlari paydo bo’ldi, shu bilan birga Microsoft – Multiplan firmasining birinchi amaliy dasturi paydo bo’ldi va u elektron jadvallar yangi avlodining yorqin yo’ldo’ziga aylandi.
Hisoblashlar natijalarini ko’rgazmaliroq tasvirlash uchun joylashtirilgan grafik rejimlarining paydo bo’lishi bu elektron jadval rivojlanishining navbatdagi qadami bo’ldi. 1983 yil LOTUS firmasining 1-2-3 paketlari chiqib, ko’tilgandan ham ziyodroq muvaffakiyatga erishdi. Ammo 1997 yil Microsoft firmasi tomonidan Excel dasturi taqdim etildi.
Bu dastur ixtiyoriy axborotni (matnlar, sonlar, sana va hoqazolarni) qayta ishlab chiqish va saqlash imkonini beribgina qolmasdan, balki qiladigan ishingiz natijasini bezash, ko’rgazmaliroq ko’rsatish va chop etish imkoniyatini beradi. Bunda WinWord dasturidagi tahrirlash vositalaridan foydalanish mumkin. Excelning ommaviy imkoniyatlarini o’zlashtirish qiyin emas, ammo dasturning murakkabligi va imkoniyatlarining juda kengligi sababli, ular bilan tanishishi o’zoq vaqt davom etishi mumkin, binobarin, aynan ish jarayonida uning yangi-yangi imkoniyatlarini ko’rish mumkin.
(Munozarali savol: Qanday muharrirlarini bilasiz? Boshqa muharrirdan farqi bormi? Bo’lsa shuni tushuntirib bering.)
Do'stlaringiz bilan baham: | 
