Elektromagnit induksiya

elektromagnit induksiya  

deb ataymiz. 

   

---

1-tajriba.  Bu  tajribaning  elektr  zanjiridagi  1-drossel  g‘altagi  (uchlariga         



-

demonstrasiya  galvanometri  ulangan),  2-to‘g‘ri  doimiy  magnit.  Quyidagi  tartibda  tajriba 

o‘tkazilganda galvanometr strelkasining shkala nolidan o‘nga yoki chapga chetlanganini 

ko‘ramiz: a) 1-tinch qoldirilib, 2 - 1 ga nisbatan ma’lum bir tezlik bilan yaqinlashtiriladi 

yoki undan uzoqlashtiriladi (2- ni 180

0

 burchakga burib bu tajriba takrorlanadi); b) 2-tinch 

qoldirilib 1 - 2 ga nisbatan ma’lum bir tezlik bilan yaqinlashtiriladi yoki uzoqlashtiriladi (1 

ni  180°  ga  burib  tajriba  takrorlanadi);  v)  1  (yoqi  2)-tinch  qoldiriladi  va  2  (yoki  1) 

simmetriya  o‘qiga  (SN)  tik  o‘q  atrofida  1  (yoki  2)  tepasida  u  yoki  bu  tomonga 

aylantiriladi.  Agar  1  va  2  lar  tinch  tursalar  galvanometr  strelkasi  shkala  nolidan 

chetlanmaganini ko‘ramiz. Bu tajribalarda (1) ifoda bo‘yicha anikdanadigan magnit oqimi, 

1-ning o‘ramlari bilan chegaralangan S yuzalarni kesayotganda vaqt o‘tishi bilan, asosan, 

doimiy  magnit  maydoni  induksiyasi  qiymatining  o‘zgarishi  (chunki,  S=const, 





  const) 

(v-holda  esa  1-burilganda 



  ham  o‘zgarishi)  tufayli  o‘zgargani  uchun  galvanometr 

strelkasi u yoki bu tomonga chetlanib, 1-g‘altakda paydo bo‘layotgan tokni ko‘rsatayapti 

deb xulosa"    qilishimiz mumkin. 

---

---

---

X.Lens tajribasi  

•

Rus olimi X.Lens induksion tokning yo’nalishini aniqlash maqsadida quyidagi 

tajribani o’tkazdi. U biri butun va ikkinchisi kesik bo’lgan yengil alyuminiy 

halqalarini ipga bog’lab, tayanchga osdi. Agar magnit butun halqaga 

yaqinlashtirilsa, unda induksion tok hosil bo’ladi. Ayni paytda bu tok halqa 

ichida o’zining magnit maydonini hosil qiladi. Hosil bo’lgan magnit maydon 

esa magnitning halqaga yaqinlashishiga qarshilik ko’rsatadi va undan qochadi. 

Agar magnitni halqadan uzoqlashtira boshlasak, halqa magnitga tortilib, unga 

ergashadi.    

---

---