Elekтromagniт induksiya

Nemis fizigi G.Gelmgols elektromagnit induksiyaning asosiy qonuni energiyani saqlanish qonunining natijasidir deb qaradi. Magnit maydonda joylashgan ixtiyoriy shakldagi kontur elektr yurituvchi kuchi  bo`lgan manbaga ulangan bo`lsin. Bu manbaining dt vaqt ichida bajargan ishi

• Nemis fizigi G.Gelmgols elektromagnit induksiyaning asosiy qonuni energiyani saqlanish qonunining natijasidir deb qaradi. Magnit maydonda joylashgan ixtiyoriy shakldagi kontur elektr yurituvchi kuchi  bo`lgan manbaga ulangan bo`lsin. Bu manbaining dt vaqt ichida bajargan ishi
• dA=Idt (1)
• Bu ishning bir qismi elektr qarshiligi R bo`lgan konturdan Joul issiqlik Q sifatida ajralib chiqadi.
• dA1=Q=I2Rdt (2)
• qolgan qismi esa magnit maydonidagi tokli konturrni bir vaziyatdan ikkinchi vaziyatga ko`chirish uchun bo`ladi.
• Bunda bajarilgan ish dA2=IdФ (3)
• Energiyani saqlanish qonuniga asosan
• dA=dA1+dA2 (4)
• yoki Idt=I2Rdt+IdФ (5)

bundan (6)

• bundan (6)
• yoki (7)
• bu yerda (8)
• Demak, magnit maydonda tokli kontur vaziyatining o`zgarishi bu kontur bilan chegaralangan yuza orqali o`tuvchi magnit oqimining o`zgarishiga sababchi bo`layotgan bo`lsa, konturda qo`shimcha elektr yurituvchi kuch paydo bo`ladi. Bu induksiya elektr yurituvchi kuchdir.

3.O`zinduksiya hodisasi

• Istalgan konturdan oqayotgan elektr toki I shu konturni kesib o`tuvchi magnit oqimi Ф ni vujudga keltiradi. Agar I o`zgarsa Ф ham o`zgaradi, demak konturda e.yu.k. induksiyalanadi. Bu hodisani o`zinduksiya hodisasi deyiladi.

• Konturda o`tayotgan tok tufayli vujudga kelayotgan magnit oqimi tok kuchiga proporsional, ya’ni Ф = LI
• Bu yerda L-konturning induktivligi

SI tizimida induktivlik birligi

• o`zinduksiya e.yu.k. tokning o`zgarish tezligiga proporsional bo`lib, induktivligi 1 Genri bo`lgan konturdan o`tayotgan tok kuchi 1 sek. da 1 Amperga o`zgarsa, konturda 1 Volt o`zinduksiya e.yu.k. vujudga keladi.