Elektroliz. Nernst tenglamasi

K⁺, Ca⁺², Na⁺, Al⁺³, Zn⁺², Fe⁺³, Sn⁺², Pb⁺², Cu⁺², Hг⁺², Aг⁺, Pt⁺⁴, Au⁺
Меtallarning kimyoviy faolligi kamayadi va metal ionlarining qaytarish faoliyati ortadi→. J^–, Br^–, S^-2, Cl^–, OH^–, NO^–₃, SO^-2₄, PO^-3₄ → Оksidlanish faolligi kamayadi.
NaCl ning suvdagi eritmasi elektroliz qilinganida katodda natriy metali, anodda xlor gazi ajralib chiqadi. Hozirda Мg, Са, Nа kabi metallar va metalmaslar ham Cl₂, О₂, Н₂ ham shu usulda olinadi. Quyida suvni elektroliz usuli tasvirlangan.
Ishning borishi: 1. Pasportda koʻrsatilganidek asbob yigʻiladi.

• 
  Аsbobning klemmalari qizili-tomoni milliamermetrni ―-― tomoniga ulanadi. 
  
• 
  Мilliampermetrni koʻrsatuvchi 500 ml quyiladi. 
  
• 
  Та’minot manbai KEX dan taminlovchi oʻzgaruvchan tokning 42 V tarmogʻiga ulanadi, bunda milliampermetrning indikator yorugʻlik diodi ravshan yonadi. 
  
• 
  Маrkaziy idish orqali NaOH ni 5% li eritmasi quyiladi.
  
• 
  Eritma boʻyicha oʻng, chap tomondagi idishlarga ham havoni chiqarib yuborib toʻldiriladi. 
  
• 
  Zanjir orqali tok oʻtkaziladi.
  
• 
  Elektrodli idishlarga suvni elektrolitik parchalanishi sodir boʻladi. 
  
• 
  Yon idishlarning birida О₂, ikkinchi tomonida Н₂ gаzi ajralib chiqa boshlaydi. Bunda quyidagi reaksiyalarga boradi. 
  

Аnodda 2O^-2 → O₂ ↑ Kаtodda 2Н⁺ + 2 Е → Н₂ ↑

TUZUVCHI MURODOVA DILSHODA

Nernst tenglamasi. Elektrod potentsialining metall tabiatiga, eritmadagi ionlar kontsentratsiyasi (aktivligi)ga va haroratga miqdoriy bog’liqligi nemis fizik olimi V.Nernst (1864-1941) tomonidan yaratilgan tenglama orqali ifodalanadi.
Nernst tenglamasi kimyoviy reaktsiya izoterma tenglamasi asosida chiqariladi: ya’ni termodinamikaning ikkinchi qonuni xulosalaridan biridir. Elektrod reaktsiyalarini ko’rsak: M^z++Ze^-→M


1 mol metall ionining metaldan eritmaga o’tishi yoki eritmadan metallga o’tishidagi elektr ishi N_el=ZF_M, bu erda Z – ionning zaryad soni; _M – elektrod potentsiali, V; F – Faradey soni, Kl/mol.

Termodinamikaning ikkinchi qonuniga muofiq maksimal ish R_el=G va kimyoviy reaktsiyaning izoterma tenglamasiga muofiq ; bu erda G – reaktsiyaning Gibbs energiyasi; a(M) – metallning qattiq holatdagi aktivligi; a(M^Z+) – eritmadagi shu metall ionining aktivligi.

Tenglama qiymatlarini o’rniga qo’ysak Ushbu tenglama kelib chiqadi: ZF_M=; bu erdan _M=