Elektroakustika

bo‘sag‘a qiymati
, yoki bazo‘r eshitilib eshitilmas qiymati 
eshitilish 
bo‘sag‘asi
deb ataladi. Tadqiqotchilar eshitilish bo‘sag‘asini aniqlash 
ustida talaygina ishlar olib bordilar. Natijada, shu narsa aniqlandiki, 
eshitilish bo‘sag‘asi turli odamlarda turlicha. Bu farqning o‘zgarishi bir 
xil yoshdagi eshitish a’zosi sog‘lom odamlar uchun tasodifiydir. Odam 
eshitish bo‘sag‘asi bir vaqtning o‘zida, eshitish sharoiti, charchoqligi, 
hayajonlanishi hisobiga ham o‘zgarishi mumkin. Shuning uchun 
ishonchli eshitilish bo‘sag‘asi haqidagi ma’lumotlarni faqat statistik, 
ya’ni ma’lum sharoitlarda ko‘pchilik odamlarda o‘lchash bilan aniqlash 
mumkin. 
Bunday statistik tadqiqotlar AQSh da (1938—1939 y.y), Angliyada 
(1956—1957 y.y), sobiq SSSR da (1958 y) olib borilgan. Xalqaro 
kelishuvga asosan eshitish bo‘sag‘asining standarti sifatida 1.5-rasmda 
keltirilgan sof sinusoidal signalning chastotaga bog‘liqlik egri chizig‘i 
qabul qilingan.
Tekshirishlar 18 yoshdan 23 yoshgacha bo‘lgan eshitish a’zosi 
sog‘lom odamlar bilan olib borilgan. 
1.5-rasmdan ko‘rinib turibdiki, eshitish bo‘sag‘asi chastotaga 
bog‘liq.Tovushlar 2000 Gs ÷ 4000 Gs gacha bo‘lgan diapazonda tovush 
bosimi 2
.
10
-5
Pa va undan kam bo‘lgan qiymatlarda seziladi. Shu bilan 
birga past va yuqori chastotalarda eshitish bo‘sag‘asi sezilarli oshadi. 

---

22 
1.5-rasm. Odam eshitish va og‘riq bo‘sag‘alari egri chizig‘i 
Biz tovush jadalligini 20.000 Gs dan yuqorisiga qanchalik 
oshirmaylik tovush hissiyoti paydo bo‘lmaydi, bu ko‘pchilik odamlar 
uchun eshitish chegarasidan yuqori. Xuddi shunday holat tovush 
chastotalari 16÷20 Gs dan past bo‘lganda ham kuzatiladi. 
Agarda, eshitilayotgan tovush chastotasini sekin - asta oshira borsak, 
tovush balandligi oshayotgandek tuyuladi. Tovush bosimining keyingi 
qiymatida quloqda og‘riq sezila boshlanadi. Og‘riq sezila boshlangan 
tovush bosimi,